“Çok”ların gölgesinde ilişkiler

Samimiyet, Sevgi ve Sınırlar Üzerine

Doğan Cüceloğlu, insan ruhunun derinliklerine inen bir söz söylemişti;

“Fazla samimiyet, saygıyı azaltır. Çok sevgi, nankörlük getirir. Çok iyilik, suistimal edilir… İnsan ilişkilerinde ‘çok’lar sıkıntılı… Denge esastır.”

İlk okuduğumda duraksadım. 

Çünkü içinden geçerek yaşadığımız nice hayal kırıklığını, tükenmişliği ve iç sızısını birkaç cümlede özetliyordu. Evet, “çok”lar bir yandan içimizdeki iyiliği ve insanca yaklaşımı temsil etse de, diğer yandan sınırların silikleştiği, hakların karıştığı, değerlerin aşındığı bir zemine dönüşebiliyor.

Samimiyet güzeldir, insanı insana yaklaştırır. Ama fazla samimiyet, kişisel alanları yok eder. 

Nezaketin yerini rahatlık, saygının yerini hoyratlık alır. 

Bu yüzden bazı ilişkilerde mesafe, duvar değil,bilakis saygının zeminidir. Haddini bilen bir mesafe, insana nefes aldırır.

Sevgi sınırsız olmalı mıdır? 

Belki gönül böyle der ama tecrübe başka şeyler fısıldar kulağımıza. 

Her şeyin kıymeti, nadirliğiyle ölçülür. Bol olanın kıymeti azalır. 

Çok sevilen, çoğu zaman sevgiyi sıradanlaştırır. Alışır. Hatta hak görmeye başlar. Ve ne acıdır ki, sonunda nankörleşir.

İyilik bir erdemdir. 

Ama sürekli ve sınırsız yapıldığında, insanlar onu hak gibi görmeye başlar. Beklentiler artar, kıymet bilinmez. Sizi sizinle değil, sunduğunuz imkanla sevmeye başlarlar. 

İyiliğiniz sizin zaafınız gibi görülür. 

Ve bir gün, ardınıza dönüp baktığınızda bir yorgunluk hissedersiniz: “Ben mi fazla geldim, onlar mı az kaldı?”

İşte burada devreye denge giriyor.

İnsan ilişkilerinin özü dengeyle kurulur. 

Ne fazla iç içe, ne tamamen uzak… Ne kendini feda edercesine iyilik, ne de bencilce bir köşeye çekilme… 

Doğru olan, haddini bilen bir yakınlık; kıymeti bilen bir uzaklıktır.

Doğan Hoca’nın dediği gibi; çoklar bazen sıkıntıdır.

Çünkü insan denen varlık, sınırla terbiye bulur.

Ve her şeyden önce, denge bir erdemdir.

Vesselam…