Enderun’un sessiz mucizesi

Tarih denen uzun yürüyüşte, bazı milletler sadece savaşlarıyla, bazıları sadece kültürleriyle hatırlanır. Osmanlı ise hem kılıçla hem kalemle hem de insan yetiştirme sanatıyla yerini aldı zamanın belleğinde. 

Bugün size, bu büyük medeniyetin en sıra dışı, en sessiz ama en etkili kurumlarından birinden bahsetmek istiyorum.

Enderun Mektebi’nden.

Enderun, bir mektepten fazlasıydı. 

O, devletin aklını, yüreğini ve vicdanını yetiştiren bir ocaktı. 

Peki kimler girerdi bu mektebe? 

İşte burada devşirme sistemi devreye girerdi. 

Osmanlı, fethettiği topraklardaki gayrimüslim ailelerin zeki ve yetenekli çocuklarını belirli aralıklarla tespit eder, onları Türk-İslam terbiyesiyle yoğurarak devletin hizmetine kazandırırdı.

Burada altı çizilmesi gereken önemli bir nokta var.!

Devşirme sistemi, sanıldığı gibi tamamen zorla yapılan bir uygulama değildi. 

Ailelerin rızası alınır, hatta birçok aile çocuklarının saraya alınması için gönüllü olurdu. 

Çünkü bu, o çocuk için bir nevi kurtuluş ve yükseliş fırsatıydı. 

Yoksul bir dağ köyünde ömrü tarlada geçecek bir çocuk, sarayın içinde eğitim alıp sadrazamlığa kadar yükselebilirdi. 

Yani bu sistem, çocuğun kaderini değiştiren bir kapıydı ve çoğu zaman o kapıyı çalan ailelerin kendisiydi.

Elbette her sistemin eleştirilecek yönleri olabilir ama dönemin şartları içinde devşirme uygulaması; liyakat, eğitim ve adalet ekseninde oldukça başarılı sonuçlar vermiştir. 

Ve bu başarıyı taçlandıran yer, Enderun Mektebi’ydi. 

Orada gözlem, disiplin, sabır ve sadakat öğretilir, her öğrenciye özel bir yol haritası çizilirdi.

Bugün “fırsat eşitliği” dediğimiz kavramın, asırlar öncesinde bu topraklarda bir karşılığı vardı.

Enderun. 

Belki yeniden dönüp bu anlayıştan ilham alma vakti gelmiştir. 

Çünkü ne kurduğun sistem, ne çizdiğin sınav, ne de kuralların… 

Asıl mesele, içindeki yeteneği bulup ona dokunabilmektir. 

Tıpkı Osmanlı’nın yaptığı gibi.

Vesselam…