Aşçı-piyade savaşı

Daha bir kaç ay öncesine kadar Rusya Savunma Bakanlığına karşı “cephe”de müttefik olan Wagner paralı militan grubunun lideri Yevgeni Prigojin ile Çeçenistan lideri Ramzan Kadırov’un arasından “kara kedi” geçti.

Yapılan açıklamaların dozuna bakılırsa, son aylara kadar Şoygu-Gerasimov ikilisini Ukrayna savaşındaki başarısızlıklardan dolayı suçlayan “Kremlin’in aşçısı” (Prigojin’in lakabı) ile “Kremlin’in piyadesi” (Kadırov’un kendine koyduğu lakap) arasındaki ittifak bozulmuş…

Savaşın ilk başlarında ön plana çıkmaya çalışan, ancak daha çok kurgudan oluşan “Tik Tok” videoları ile ünlenen, Wagner’in sahaya sürülmesinden sonra ise sessizliğe gömülen Ramzan Kadırov, 31 Mayıs’ta açıklama yaparak kendi kontrolündeki “Ahmat” güçlerinin sözde Donetsk Halk Cumhuriyeti’nde saldırılara başladığını bildirdi. Kadırov, sözde Donetsk Halk Cumhuriyeti’nin kendilerinin sorumluluğunda olduğunu ve “Ahmat” birliklerinin birkaç yerleşim birimini ele geçirmesi gerektiğini söyledi.

Aynı gün Prigojin bir internet sitesinin Ahmat birliklerinin gerçekten Donetsk’i işgal edip edemeyeceği konusundaki sorusuna şu sözlerle yanıt verdi:

“Ahmet birliklerinin nerede olacaklarını bilmiyorum, detaylardan habersizim. Onların karşısında tüm (sözde) Donetsk Halk Cumhuriyeti’ni kontrol altına almak gibi bir göreve yok. Bence Kadırov da bunu kastetmiyor. Onlar belli yönde hareket edecekler. Burada bir çatlak görmüyorum”.

Kadırov’un ekibi Prigojin’in bu açıklamasında bir küçümseme görmüş olacak ki, aynı anda birkaç koldan Wagner kurucusuna sert tepkiler ve hatta “erkek erkeğe konuşma” tehditleri geldi.

Kadırov’un yakın akrabası, sağ kolu, Duma üyesi Adam Delimhanov, video açıklama yayarak “Ahmat”ın yerini ve görevlerini bilmenin Prigojin’in haddine olmadığını söyledi:

“Senin için anlaşılır değilse, istediğin zaman iletişime geçebilirsin, yer ve zaman belirleyebilirsin, biz sana anlatırız. Sen artık bloger oldun ve bizim sorunlarımız, mühimmatımızın olmamasını tüm dünyaya bağırarak anlatıyorsun. Biz ağır zamanlarımızda bütün zorluklara rağmen Savunma Bakanlığı, Rus Ulusal Muhafızları ve diğer birliklerle beraber sorunlarımızı çözdük. 
Tüm dünya “bunu halledemezsiniz” diyordu, ancak hallettik. Ama zorluklardan, sorunlardan bahsetmedik. Bu nedenle artık boş boş konuşma, bağırma. Yer söyle, yüz yüze görüşelim, sorunumuzu çözelim”.

Delimhanov Prigojin’e Bahmut uyarısında da bulundu:

“Hepimiz Bahmut’ta 7-8 ayda ne kadar insanın öldüğünü biliyoruz. Bu, senin yönetimin altında oldu. Savunma Bakanlığı o kadar ölüme rağmen 7-8 ayda seni desteklediği kadar kimseyi desteklemedi, hepimiz bunu biliyoruz”.

Çeçenistan Parlamentosu Başkanı Magomed Daudov da Prigojin’i “Erkek erkeğe konuşmaya” çağırdı:

“Bizim savaşçıların da sorunları oluyordu, ancak bir savaşçı bunu bağırarak anlatmaz. Sen açıklamalarında sürekli birilerini kurşuna dizmek gerektiğini ima ediyorsun. Asıl böyle sözler için İkinci Dünya Savaşı sırasında seni duvara yapıştırıp kurşuna dizerlerdi. Ne yapmaya çalıştığını anlamıyorum. Jenya (Rusça’da Yevgeni’nin kısaltması – G.Ş.), kimin sayesinde paralı asker şirketinin, uçaklarının, helikopterlerinin, 50 bin savaşçının olduğunu unutma… Savunma Bakanlığı seni bu yedi ayda ne kadar destekledi, hepimiz biliyoruz. Sana başkalarına verdiklerinden daha fazla destek veriler, ancak buna rağmen o kadar kurban, o kadar ölü bıraktın”.

Prigojin’in “sağ kolu”, Neonazi “Wagner” komutanı Dmitri Utkin ise Çeçenistan Parlamentosu Başkanı Daudov’un açıklamalarına sert cevap verdi:

“Biz artık Üçüncü Dünya Savaşındayız. Ve haklısın – yaşanan ayıptan dolayı bazı vatandaşları duvara yapıştırıp kurşunlamak gerekiyor. Prigojin’e “sen” ve “Jenya” diye hitap etme hakkını kimden aldın? Biz uçakları, helikopterleri sizden almadık. Erkek erkeğe konuşmaya hazırız. Bir birimizi de Birinci ve İkinci Çeçen savaşlarından tanıyoruz”.

Utkin’in son cümlesini Kadırov ekibine karşı tehdit olarak değerlendirmek mümkün. Zira Utkin Çeçen savaşında Rus ordusunun subayı idi ve o sırada hem Kadırov, hem Daudov, hem de etrafındaki diğerleri daha Rusya’nın tarafına geçmemişlerdi. Dolayısıyla, Utkin ile karşı cephelerde savaşıyorlardı ve Neonazi Wagner komutanı şimdi o hatırlatma ile aslında Çeçenleri aşağılıyor.

Kadırov ve çevresini Prigojin’in hangi cümlesinin öfkelendirdiği “Ahmat”ın komutanı Apti Alaudinov’un kendi Telegram kanalında yaptığı açıklama ile ortaya çıktı. Alaudinov, Prigojin’in “Ahmat”ın sözde Donetsk Halk Cumhuriyeti’nin tamamını işgal edemeyeceğini söylemesine içerlediklerini şu sözlerle ifade etti:

“Bizim Prigojin gibi tanklarımız, uçaklarımız, helikopterlerimiz, 50 binlik ordumuz yok. Ancak benim “Ahmat” özel kuvvetlerim Rusya ikinci ordusu ile birlikte Lugansk’ta 4’ü büyük şehir olmak üzere 35 yerleşim birimini kurtardı. Bizi Donetsk istikametine yönelttilerse, orada da “Ahmat”ın Donetsk Halk Cumhuriyeti’ni kurtarması için elimizden geleni yapacağına garanti verebilirim”.

Alaudinov ayrıca, Kadırov’un savaşın başından beri kendilerine Prigojin’e destek vermeleri gerektiğini söylediğini, kendisinin Prigojin’e “kardeş” dediğini, ancak bunun karşılık bulmadığını söyledi.

Prigojin de Çeçenlerden arka arkaya gelen açıklamalara cevap yetiştirmekte geç kalmadı. “Ahmat” ile ilgili önyargılarının olmadığını ifade eden Wagner kurucusu

“Tüm bu tartışmalarda yer alan adamlar yerimi de, özel numaramı da biliyorlar, arayabilirler”

dedi.

Daha önce Amerikan “Savaşı Öğrenme Enstitüsü” uzmanları Rusya iktidarının Kadırov ile Prigojin arasındaki ittifakı bozmak için Çeçen birliklerini Ukrayna savaşında saldırgan rol üstlenmeye zorlayacağını duyurmuşlardı.

Kadırov ise geçtiğimiz haftalarda yaptığı açıklamada Savunma Bakanı Sergey Şoygu’yu övmüş ve Rusya ordusunun Ukrayna’da “bilgece taktik” yürüttüğünü söylemişti. Uzmanlara göre, daha önce direkt Şoygu’nun adını çekmese de Savunma Bakanlığı yönetimini eleştiren ve Prigojin’e destek veren Kadırov’un bu ani dönüşü Çeçen liderin kendine yeni saf belirleme çabasından ziyade, Kremlin’in yeni taktiği olarak değerlendirilebilir.

Wagner, Bahmut’ta gücünün önemli bir bölümünü tüketti ve geçtiğimiz günlerde aylık 2800 dolar vaadi ile yeni militan alımı duyurusu yaptı. Yakın zamanda eski gücüne yeniden kavuşması da beklenmiyor.

Kadırov’un birlikleri ise Mariupol’ün işgaline kadar sahada (en azından TikTok’ta) daha ön planda görünüyordu, ancak son bir yılda ön cephede neredeyse yer almadı. Görünüşe bakılırsa, Kremlin, Kadırovcuları bir yıllık aradan yeniden ön cepheye sürme kararı almış.

Kadırov, Donbas’da 7 bine kadar askerinin olduğunu söylüyor. Geçtiğimiz günlerde “Ahmat” komutanı Alaudinov, Donetsk vilayetine bağlı Mariinka kenti yönünde ilerleme sağladıklarını iddia etmiş, Herson ve Zaporijya yönünde saldırıya geçeceklerini söylemişti. Rusya Savunma Bakanlığı da 31 Mayıs’ta yaptığı açıklamada Mariinka yönünde başarılı taarruz başladığını açıklamıştı. Ancak bu açıklamaların hiç birisini doğrulayan kanıtlar mevcut değil. Fakat Kremlin, Kadırov’un Donbas’taki 7 bin kişilik askeri birliği ile belirli ilerlemeler sağlayabileceğini umuyor.

Kadırov ekibinin Wagner kurucusunun doğum gününde yağdırdığı tehdit ve suçlamalarını da artık Kremlin’in gözünde fonksiyonu bitmiş, ancak iddiaları çok büyümüş olan Prigojin’e “ders verme” girişimi olarak değerlendirebiliriz…