Carnegie Endowment: Türkiye Seçimi Ankara'nın Batı ile ilişkilerini belirleyecek

ABD merkezli düşünce kuruluşu Carnegie Endowment'de Türkiye'deki seçimlerin olası sonuçlarında dair bir analiz yayımlandı.

Türkiye'deki seçimleri muhalefet bloğunun kazanması durumunda Kıbrıs, Doğu Akdeniz ve Ege gibi tartışmalı başlıklarda Batı'nın elinin rahatlayacağı belirtilen analizde, ABD'nin ve Biden yönetiminin de yeni gelecek iktidara desteğini ortaya koyacağı politikalar yürütmesi gerektiği ifade edildi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın kazanması durumunda Batı'nın çok sayıda başlıkta sorunlar yaşamaya devam edeceği belirtilen analizde ayrıca, "Ankara'nın muhalefet tarafından çizilen zihniyetle hareket etmesiyle sorunları yönetmek muhtemelen daha kolay olacaktır." ifadeleri kullanıldı.

İşte Carnegie Endowment'de yayımlanan analizin tamamı:

Türkiye 14 Mayıs'ta sandık başına gittiğinde, tüm göstergeler Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın kariyerinin en ciddi siyasi sınavıyla karşı karşıya kalacağını gösteriyor.

Muhalefet lideri Kemal Kılıçdaroğlu anketlerde uzun süredir Erdoğan ile başa baş. Ancak zaferi kaçınılmaz bir sonuç değil.

Her iki tarafta da söylem keskinleşiyor ve hafta sonu bir muhalefet mitinginde, İstanbul Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu'na taşlar atılarak sürece gölge düşürüldü.

Erdoğan'ın oyları artık eskisi kadar yüksek olmayabilir, ancak çekirdek tabanı çoğunlukla sadık kalıyor ve kazanmak için Türkiye'nin politize edilmiş yapısının avantajlarını kullanacak.

Türkiye'deki seçimlerin dış politika üzerindeki etkilerine ilişkin analizler, öncelikle oyların sayılmasının ardından Ankara'nın uluslararası ilişkilere yaklaşımında ne gibi değişikliklerin beklenebileceğine odaklandı.

Batılı sermayeler de seçim sonrası Türkiye'ye kendi yaklaşımlarını düşünüyor. Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği, Türkiye ile ilişkileri geliştirmek ve Türkiye'yi yeniden devreye girmeye teşvik etmek için ortaya çıkabilecek her yeni fırsatı değerlendirmeye hazırlıklı olmalı.

Erdoğan kazanırsa

Erdoğan kazanırsa Batı için yaratıcı düşünme marjı sınırlı olacaktır. Görevdeki hükümetle 21 yıllık deneyim, Batı'nın ilişkilerde niteliksel bir iyileşmeye yönelik beklentilerini büyük ölçüde tüketti ve hoş sürprizlere çok az yer bıraktı. Erdoğan kazanması halinde, yenilmezlik duygusu ile yeni zirvelere ulaşacak ve bu da onun adımlarını daha da körükleyecek.

Ancak Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa ülkeleriyle ilişkiler Türkiye'yi yoksun ve ikinci dereceden krizlere karşı savunmasız hale getirerektir.

Muhalefet kazanırsa

Kılıçdaroğlu'nun Erdoğan'ı mağlup ettiği bir senaryo muhtemelen farklı bir hikaye olacaktır. Siyasi değişim, transatlantik bir bakış açısıyla memnuniyetle karşılanacak bir gelişme olacak ve Türkiye'nin Batı ile ilişkilerinin sıfırlanması için bir pencere açacaktır.

Muhalefet ittifakının 2 bin 300 hedefi içeren ortak politikalar konulu seçim beyannamesi, uluslararası hukuka ve uluslararası taahhütlere bağlı kalarak ve dış politika kararlarına ideolojik veya iç siyasi mülahazaları karıştırmayarak Türkiye'nin demokratik standartlarını güçlendirmeyi ve küresel çıkarlarını ilerletmeyi taahhüt ediyor.

Türkiye'nin son dönemdeki dış politika gidişatı dikkate alındığında bu tahhütler anlamlıdır. Bu özellikle Ankara'nın terörle mücadelesi, Kıbrıs anlaşmazlığı ve Ege Denizi ile Doğu Akdeniz'deki çıkarları gibi ulusal güvenlik merceğinden bakılan konular için önemlidir.

Ancak Ankara'nın muhalefet tarafından çizilen zihniyetle hareket etmesiyle bu tür sorunlu konuları yönetmek muhtemelen daha kolay olacaktır.

Türkiye, demokratik kimlik bilgilerini canlandırmak ve Batı ile bağlarını yeniden canlandırmak için gerçek bir kararlılık gösterirse, müttefikleri ve Batılı ortakları bu yeniden yönelimi aynı ruhla benimsemelidir. Bu amaç için akıllarında bir katılım stratejisi ve bir dizi pratik adım olmalıdır. Bu tür bir değişikliği yönlendirmeye yardımcı olabilecek iki kritik aktör, Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği'dir.

Türkiye'nin ABD ile ilişkisi geleneksel olarak Ankara'nın Batı'daki konumu açısından bir standart ve belirleyici olmuştur. Ancak mevcut tablo iç açıcı değildir.

Türkiye, Rus S-400 hava ve füze savunma sistemini satın aldığı için ABD yaptırımları altında ve Washington, Ankara'nın Moskova ile derinleşen bağlarından endişe duyuyor. ABD Başkanı Joe Biden, hukukun üstünlüğü ve demokratik standartlardaki gerileme nedeniyle Erdoğan'ı ABD liderliğindeki Demokrasi Zirvesi'nden dışladı. Buna karşılık Türkiye, ABD'nin Suriye'de yasadışı Kürdistan İşçi Partisi'ne (PKK) bağlı Kürt unsurları destekleme politikasına öfkeleniyor.

Türkiye'de muhalefet kazanırsa, Amerika Birleşik Devletleri Türkiye'de yeni bir hükümetle çeşitli şekillerde angaje olabilir.

Seçimlerin hemen ardından Washington, kritik bir demokratik eşiğin başarılı bir şekilde tamamlanması konusunda Türk kamuoyuna seslenmeye odaklanarak kamuoyu önünde tebriklerini dile getirmeli ve barışçıl bir şekilde yeni iktidar devrini övmelidir. Ardından ise yeni Türk mevkidaşını (tercihen Moskova'dan önce) ilk arayanlardan biri olarak ikili ilişkilerde yeni bir rota çizme niyetiyle Washington'a davet etmelidir.

İlk olarak ABD, Suriye Demokratik Güçleri'ne (SDG) desteğini yeniden gözden geçirerek Suriye'den başlayabilir. ABD Merkez Komutanlığı'nın, Ankara'da bir kargaşaya neden olan SDG unsurlarıyla angajmanı dizginlenmelidir. Daha da önemlisi Washington, SDG ile angajmanını geçici, işlemsel ve taktiksel olacağına dair ilk sözünü yerine getirmeye hazır olmalıdır.

Ayrıca Biden yönetimi, Ankara'nın satın almak istediği F-16 savaş uçakları konusunda ilerlemek için Kongre ile temaslarını yoğunlaştırmalı ve Türkiye'nin F-35 programına yeniden katılması konusunda açık fikirli olmalıdır. Bu, Ankara'nın hava gücündeki askeri dengenin Yunanistan'ın lehine bozulabileceği yönündeki acil endişelerini hafifletmeye yardımcı olacaktır.

Her iki hamle de, Türk-ABD ilişkilerini yeniden alevlendirecek ve Türkiye'nin politikalarını Batı güvenlik mimarisine döndürme konusunda yeni hükümetin elini güçlendirecektir.

Bugünlerde Türk kamuoyu, ABD tarafıyla yapılan benzer görüşmelerden çok, kendi yetkilileri ile Rus mevkidaşları arasındaki görüşmeleri duymaya alışmış durumda. Hem algıda hem de pratikte bunu tersine çevirmenin zamanı gelmiştir.

Bunu yapmanın bir yolu, karşılıklı çıkar alanlarında ikili işbirliğini ilerletmek için geçen yıl başlatılan bir platform olan Stratejik Mekanizmayı daha iyi araçsallaştırmak olabilir.

ABD, mekanizma içinde yapılandırılmış ve sonuç odaklı istişareler yürütmesi için Türkiye'ye meydan okumalıdır. Amaç; Ukrayna'daki savaştan sonra Avrupa Güvenlik mimarisinin temellerini sağlamlaştırmak, savunma sanayinde sinerji oluşturmak, Afrika'da ortak projeler geliştirmek ve Doğu Akdeniz'de enerji işbirliği gibi her konuda ortak hedefler geliştirmek olabilir.

Son olarak, Türkiye hukukun üstünlüğünü ve temel demokratik standartları yeniden tesis etmede ilerleme kaydetmeye başladığı ölçüde ABD, Türkiye'yi bir sonraki Demokrasi Zirvesi'nin davetli listesine dahil etmeyi düşünmelidir. Türk muhalefetinin oyun alanındaki deneyimi ve seçim başarısı, bu vesileyle ilginç bir örnek olay haline gelebilir.

14 Mayıs'tan sonra

Türkiye'de yaklaşan seçimlerle ilgili en çok kullanılan ifade, tarihi olduklarını söylemek oldu. Bu, bağlam çok doğru.

Bu yıl, Türkiye Cumhuriyeti'nin Mustafa Kemal Atatürk tarafından kuruluşunun yüzüncü yılıdır. Seçimlerin kendisi, Türkiye için bir dönüm noktası olabilir; bu sayede modern tarihindeki en uzun lider dönemi sona erebilir ya da ülkenin kurumsal, laik ve demokratik temelleri üzerinde devam eden yıpratıcı etkilerle uzayabilir.

Popülizm ve yükselen otoriterlik çağında, Türkiye'nin deneyimi dünya çapındaki ülkeler için bir referans noktası olacak.

Seçimin pek çok anlamı arasında, dış politika gidişatının geniş kapsamlı sonuçları olacaktır. Kamuoyu yoklamaları, eşit olmayan bir oyun alanına rağmen muhalefet koalisyonunun ivme kazandığını ve 14 Mayıs'tan sonra galip gelme şansının olabileceğini gösteriyor. Bu durumda Türkiye ile ilişkilerde yeni bir pencere açılacaktır. Bu, Türkiye'nin Batı'daki geleneksel müttefiklerinin ve ortaklarının kaçırmaması gereken ve ABD ile Avrupa Birliği'nin etkili bir rol oynayabileceği bir fırsat olacaktır.

Türkiye'nin siyasi muhalefeti Batılı ortaklarına doğru adım atma sözü veriyor. Bu gerçekten olursa, Batı karşılık vermeye hazır olmalı.