Gürcistan'da hükümetin rüyası gerçekleşmedi

Gürcistan'da iktidarda bulunan Gürcü Rüyası, kendi seçtiği Cumhurbaşkanı Salome Zurabişvili'ni görevden almak için başlattığı girişimde Anayasa Mahkemesi eşiğini aştı ama parlamento engeline takıldı.

Hükümetin başvurusunu değerlendiren Anayasa Mahkemesi, ülkedeki bazı hukukçuların beklediğinin aksine, Cumhurbaşkanı Salome Zurabişvili'nin hükümetin izni olmadan Avrupa ülkelerine yaptığı ziyaretlerin Anayasa ihlali olduğuna karar verdi.

Salome Zurabişvili, Anayasa Mahkemesi'nin duruşmalarına katılmadı ve kamuoyuna yaptığı açıklamada, Gürcistan'a Avrupa Birliği'ne (AB) aday üye statüsünün verilmesi için Fransa ve Almanya'ya yaptığı ziyaretlerin ihlal olmadığını söylemekle yetindi.

Anayasa Mahkemesi ise 3 üyenin şerh koyduğu, çoğunluğun ise hemfikir olduğu kararla Zurabişvili'nin Anayasa'yı ihlal ettiğine hükmetti... Böylelikle, Zurabişvili'nin parlamentoda görevden alınması için prosedür başlatılmasının yolu açıldı. Ancak Gürcü Rüyası hükümeti, Cumhurbaşkanının azledilmesi için gereken parlamento çoğunluğunu sağlayamadı.

Anayasa Mahkemesi kararının ardından Gürcistan Cumhurbaşkanı Zurabişvili, artık ülkede yaşanan hiçbir şeyin kendisini şaşırtmadığını, fakat ülkenin hukuk sistemi adına üzüldüğünü şu sözlerle ifade etti:

Anayasa Mahkemesi bugüne kadar bizim ülkemizde nispeten güvenilir kurumlardan biriydi. Bugün itibarıyla bu da bitti. Bu nedenle ben mahkeme adına utandım. Bu karara imza atan tüm hakimlerin utanması lazım. Sadece üç kişi bir şekilde kendi imajını kurtarmaya çalışmış, Anayasa Mahkemesi'nin imajını ise kimse düşünmemiş. Bu, ülkemize vurulan büyük bir darbedir.

Salome Zurabişvili, kendisini görevden almanın Gürcü Rüyası'nın bir rüyası olduğunu, ancak bu rüyanın gerçekleşmeyeceğini dile getirerek sözlerine devam etti: 

Ben onların rüyasını gerçekleştirmeyeceğim. İstifa etmeyeceğim. Hiçbir yere gitmiyorum. Şimdi onlar hangi Zurabişvili'nin kendileri için daha iyi olduğunu düşünsünler, beni ilgilendirmiyor. Beni ilgilendiren nerede ülkem için daha faydalı olacağımdır: bağımsız politikacı olarak mı, yoksa görevine devam edecek cumhurbaşkanı gibi mi. Yakın zamanda bunu hepimiz göreceğiz, ancak şunu söylemem gerekiyor, Gürcistan toplumunun Avrupa yolunda birleştiğine inanıyorum ve biz birlikte bu yolun sonucuna varacağız. Karşıda bir, bir buçuk yılımız var. Özgür seçimler yapmayı yeniden başaracağız. İnsanlar umutlarını kaybetmesinler. Benim muhalefete dikte edecek halim yok ama güçlü imaj oluşturmak istiyorlarsa, hep birlikte bu karara karşı çıkmalarını öneriyorum. Ben o oylamada parlamentoda olacağım. Konuşma için söz verirlerse, konuşacağım. Söz vermeseler bile yine ne gerekirse söyleyeceğim.

Gürcistan Başbakanı Garibaşvili ise Zurabişvili'nin Anayasa'yı ihlal etmesinin mahkeme tarafından da onaylandığını şu şekilde dile getirdi:

Elbette, mahkemenin kararı, yani Cumhurbaşkanımızın Anayasa'yı ihlal etmesinin doğrulanması üzücüdür. Ben Başbakan ve sıradan vatandaş olarak buna sevinmiyorum. Ülkemin Cumhurbaşkanının Anayasa ihlalcisi olmasını istemiyorum. Cumhurbaşkanı ülke Anayasası'nı koruma konusunda örnek olmak yerine defalarca ve kaba şekilde Anayasa'yı ihlal etti.

Gürcü Rüyası Genel Sekreteri Kaha Kaladze ise Salome Zurabişvili'nin gerçeklikten tamamen koptuğunu iddia etti:

Salome nasıl Cumhurbaşkanı seçildiğini ve bunun kimin hizmeti olduğunu anlamıyor, unutuyor. Devlete, halka, Anayasaya ve yasalara saygı duymayan Cumhurbaşkanı görevden alınmayı hakediyor.

Gürcistan muhalefeti ise Gürcü Rüyası'nın seçtiği Cumhurbaşkanı Zurabişvili'yi şahsen desteklemese de onun görevden alınması kararına karşı çıkacağını bir kez daha yineledi.

Eski Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili'nin kurduğu Birleşik Ulusal Hareket'in Genel Sekreteri Petre Tsiskarişvili de yaşananları trajikomedi ve "Rus şovu" olarak değerlendirdi. Muhalif lidere göre, Anayasa Mahkemesi, eski Başbakan Bidzina İvanişvili tarafından yönetildiğini sergilemiş oldu:

Durum bu açıdan oldukça trajikomik, onlar kendileri Anayasa Mahkemesi'ni oluşturdu, kendileri Anayasa yazdı, kendileri Zurabişvili'yi seçti, şimdi ise Zurabişvili'nin Brüksel'e gitmesi hoşlarına gitmediği için görevden almaya çalışıyorlar. Bir anlık düşünün, Cumhurbaşkanı Lavrov'un daveti ile Moskova'ya gitseydi, "Gürcü Rüyası" onu görevden alma cesaretinde bulunabilir miydi?

Birleşik Ulusal Hareket'in parti grup başkanı Tinatin Bokuçava ise İvanişvili'nin cumhurbaşkanını azletme adı altında kurduğu sirkin ülkenin çıkarlarına ve Avrupa'ya entegrasyonuna darbe olduğunu söyledi:

Pozisyonumuz bu siyasi sirkin sahneye konulduğu ilk günden bellidir. Biz İvanişvili'nin ülkenin Avrupa'ya entegrasyonunu sabote eden bu kirli oyununda yer almayacağız.

Lelo Partisi liderlerinden Badri Japaridze'ye göre, Zurabişvili'nin görevden alınması Rusya tarafından dikte edilmiş bir karar. İktidar partisinin Putin'in talimatları ile yönetildiğini söyleyen Japaridze, Gürcü Rüyası'nın, kontrol edemediği kurumları yok etmeye çalıştığını ve Anayasa Mahkemesi'nin de hükümetin bu arzusunu yerine getirmiş olduğunu vurguladı:

Gürcü Rüyası'nın bu girişimi Zurabişvili'nin Gürcistan'ın aday statüsünü almaya yardımcı olacak çok önemli seyahatlerine engel olma niteliği taşıyor.

Agmaşenebeli Stratejisi Partisi Genel Sekreteri Paata Mangjaladze ise Cumhurbaşkanı'nın görevden alınması girişiminin Batı karşıtı bir eylem olduğunu şu şekilde ifade etti:

Anayasa Mahkemesi farklı karar verseydi, Gürcü Rüyası'nın lideri Kobahidze'nin imajı, onuru, Anayasallığı kuşku altına düşebilirdi. Bunu yapamazlardı. Öte yandan diğer hedef de ülkenin adaylık statüsünü engellemekti.

Avrupa İyimserleri Partisi milletvekili Roman Gotsiridze, İvanişvili'nin aynı anda birkaç hedefe ulaşmaya çalıştığını söyledi:

Salome Zurabişvili'yi cezalandırarak kendi kinini sergiliyor, öte yandan Rusya'ya sadakatini kanıtlamaya çalışıyor. Zurabişvili'nin yurtdışı faaliyetlerini engellemeye çalışıyorlar, çünkü onun Ukrayna'ya gitmesinden veya Rusya karşıtı açıklama yapmasından korkuyorlar. Bu nedenle de görevden alma prosedürü hukuki değil, siyasidir ve parlamentonun bunu onaylamaması gerekiyor.

Muhalefetin dediği oldu: Gürcü Rüyası 100 oyu bulamadı

Anayasa Mahkemesi kararının ardından Gürcü Rüyası hükümeti, zaman kaybetmeden parlamentoda Cumhurbaşkanının azledilmesi sürecini başlattı. Dün parlamentoda Salome Zurabişvili'nin de katılımıyla önce müzakereler, ardından oylama yapıldı ve iktidar partisi, Cumhurbaşkanı'nın azli için gereken 100 milletvekilinin oyunu, yani oyların üçte ikisini alamadı.

Saakaşvili'nin kurucusu olduğu Birleşik Ulusal Harekat ve Georgi Gahariya liderliğindeki Gürcistan İçin grubu, daha önce aldıkları karar gereği müzakerelere ve oylamaya katılmadı. Özgürlük-NATO grubu, Lelo Partisi, Avrupa İyimserleri milletvekili Hatiya Dekanoidze ve milletvekili Rostom Çheidze, müzakereler başlayınca salonu terk etti. Bağımsız milletvekilleri de oylamada yer almadı.

Anlaşılacağı üzere, müzakerelere sadece Gürcü Rüyası, Avrupa Sosyalistleri, Girçi, Vatandaş Partilerinden olan milletvekilleri ile Reform grubu üyesi Teona Akubardiya katıldı.

Müzakereler sürerken Gürcü Rüyası Partisi Genel Başkanı İrakli Kobahidze,  Zurabişvili'yi savcılıkla tehdit etti ve Cumhurbaşkanı'nın Anayasa ihlali nedeniyle cezai sorumluluk taşıyabileceğini vurguladı:

Gelecekte ne olacağını bilmiyorum. Zurabişvili yine Anayasa ihlalini sürdürecek mi? Büyük olasılıkla, sürdürecek. Onu kim durduracak? Şimdiye kadar da Anayasa'yı ihlal ettiğini biliyordu, şimdi de yine ihlal edeceğini söylüyor. Büyük olasılıkla Birleşik Hareket'e güveniyor. Güvenemeyeceği tek merci ise savcılık olabilir. Şu an hukuki açıdan bir şey söyleyemem ama Anayasa Mahkemesi'nin kararını dikkate alırsak, gelecekte de Anayasa ihlali yaparsa, bu artık suç sayılacak.

Zurabişvili ise Kobahidze'nin tehdidine şu sözlerle cevap verdi.

Savcılığı anarak beni korkutabileceğinizi mi sanıyorsunuz? Beni bu ülkeyi terk etmeye ne zorlayabilir? Benim kendi vaatlerimi yerine getirmeme kim engel olabilir? Ben zamanında bu ülkeden Rus askeri üslerini çıkardığım gibi, şimdi de sözlerimi yerine getireceğim ve kendi halkıma, onun bağımsızlığına, özgürlüğüne ve Avrupa yoluna sadık kalacağım.

Oylamaya katılan milletvekillerinden 86'sı Zurabişvili'nin azledilmesinin lehine, biri ise aleyhine oy kullandı.  Böylelikle Gürcü Rüyası'nın planı parlamento engeline takıldı ve Zurabişvili, Cumhurbaşkanlığı görevinde kaldı.

Bundan sonra ne olacak?

Cumhurbaşkanı Zurabişvili'nin şu açıklamaları oldukça mühim:

Bugün benim sadece bir planım var, bu da ülkemin yılın sonuna kadar aday statüsünü alması. "Kimse bu yolda bana engel olamayacak. Gürcü halkı tercihini çoktan yaptı ve bunun için büyük bedel ödedi. Halkımız halen bu tercihinden çok emin ve Avrupa değerlerine bağlılığını defalarca kanıtladı. Kimse bu insanları Rusya çizgisine götüreceğini ve alternatifsiz geleceğe zorlayabileceğini düşünmesin.

Gürcü Rüyası Partisi Genel Sekreteri ve Tiflis Belediye Başkanı Kaha Kaladze ise başından beri azletme sürecini sonlandıramayacaklarını bildiklerini söyledi:

Bence Cumhurbaşkanının Anayasa'yı kolayca ihlal etmesinin motivasyonu da buydu. O, Birleşik Harekat'ın azletme kararını desteklemeyeceğini biliyordu. Ülkemizin Avrupa geleceğini cumhurbaşkanının azli ile aynı sıraya koymamak gerekiyor. Her bir insan size bunun Anayasa ihlali olduğunu söyler. Anayasa'da açıkça Cumhurbaşkanı'nın yurtdışı seyahatleri için hükümetten izin alması gerektiği yazıyor. Bunu ihlal etmek suçtur. Bu suçu Avrupa geleceği ile aynılaştırmak çok komik ve gerçekle bağlantısı yok.

Gürcü Rüyası Partisi Başkanı İrakli Kohabidze ise oylamanın bittiği andan itibaren Zurabişvili'nin sadece formalite icabı Cumhurbaşkanı görevinde bulunacağını, artık sadece Birleşik Ulusal Hareket'in Cumhurbaşkanı olacağını söyledi:

Milletvekillerinin çoğunluğu oylarıyla Zurabişvili'yi Cumhurbaşkanı görevine layık görmediklerini gösterdiler. Bu azletme prosedürünün önemli sonuçları olacak. Birincisi, Gürcistan Cumhurbaşkanının Anayasa'yı çok kez ve kaba şekilde ihlal ettiği milletvekillerince de onaylandı, bunun sonuçları olacak. İkincisi, bir bir kez daha biz Zurabişvili ile radikal muhalefet arasındaki ittifakın şahidi olduk. Daha önce Zurabişvili'yi ajan, casus diye nitelendiren insanlar bugün onu savundular. Neden? Çünkü aynı ittifakta yer alıyorlar.

Ana muhalefetteki Birleşik Ulusal Harekat milletvekili Tinatin Bokuçava ise parlamentodaki sürecin İvanişvili'nin yenilgisi ile sonuçlandığını söyledi:

İvanişvili, ülkemize ve Avrupa'ya entegrasyon hedefimize zarar verdi ama yine de asıl amacına ulaşamadı.

Agmaşenebeli Stratejisi Partisi milletvekili Georgi Vaşadze de Gürcü Rüyası'nın mağlup olduğunu vurguladı:

Anayasa Mahkemesi'ni satın aldılar, uzmanları satın aldılar, birtakım kurumları satın aldılar. Ancak muhalefetin iradesini kıramadılar. 100 oy alamadılar ve bu bir gerçek. Biz halkımızla birlikte kazandık. Böylelikle, iki aydır oynanan saçma oyun son buldu.

Müzakerelere katılan Reform Grubu milletvekili Teona Akubardiya, parlamentoda İrakli Kohabidze ve Gürcü Rüyası'nın yenilgisinin onaylandığını "Direnişimiz sonuç verdi ve onlar başarılı olamadılar." sözleryle dile getirdi.

Avrupa İyimserleri milletvekili Roman Gotsiridze ise Gürcü Rüyası'nın büyük hayal kırıklığına uğradığının altını çizdi:

Onlar, azletme sürecinin başarılı olacağını düşünüyorlardı; aksi takdirde bu süreci başlatmazlardı ve bu duruma düşmek istemezlerdi. Gerçek bir siyasi, manevi ve hukuki yenilgi yaşadılar. Muhalefet ise bir siyasi ve ahlaki dayanıklılık testinden başarıyla geçti.

Kanun ve Adalet Partisi milletvekili Tako Çarkviani de diğer muhaliflerle aynı görüşü paylaşsa da şu uyarıyı yaptı:

Zurabişvili'nin hoşumuza gidip gitmemesi önemli değil, biz Cumhurbaşkanı makamına saygı gösterdik. Şimdi de muhalefet sayesinde görevinden azledilemeyen Cumhurbaşkanı'nı, bu makama saygı duymaya ve Batılı müttefiklerimizin Gürcistan'dan talep ettiği 12 maddelik taahhütleri yerine getirme yönünde adımlar atmaya çağırıyorum.

Bu noktadan sonra Gürcistan'da sürecin nasıl işleyeceğini, Zurabişvili-Gürcü Rüyası arasındaki ayrılığın hangi noktaya evrileceğini söylemek zor.  Zira bazı uzmanlar bu olayla birlikte İvanişvili patronluğundaki Gürcü Rüyası ile Zurabişvili arasındaki bağların tamamen koptuğunu söylese de, bazı uzmanlara göre, Cumhurbaşkanını "iyi polis" olarak göstermek hükümetin bir politikası da olabilir.

İki görüşü de destekleyen emareler olsa da, görüşüne bakılırsa, Gürcü Rüyası'nı kontrol eden eski Başbakan Bidzina İvanişvili, Gürcü Hayali'nin daha önceki Cumhurbaşkanı Georgi Margvelaşvili'den sonra Salome Zurabişvili konusunda da derin hayal kırıklığı yaşıyor ve Cumhurbaşkanını cezalandırmayı şahsi mesele haline getirmiş durumda. Zira İvanişvili, Zurabişvili'nin Batı'daki bağlantılarının kendisinin imaj çalışmalarına hizmet edeceğini planlıyordu; ancak aynen Margvelaşvili gibi, Zurabişvili de Rusya ile hayli sıcak ilişkileri ve bağlantıları bulunan eski Başbakan'ın değil, kendisinin imajını korumayı tercih etti.

Önümüzdeki sene Gürcistan'da genel seçimler yapılacak. Muhalefet, bu seçimi ülkenin Avrupa ile Rusya arasında tercih yapması açısından hayati önem arz ettiğini savunuyor. Gürcü Rüyası bir kez daha seçimi kazanırsa, bunun Gürcistan'ın Avrupa tercihinin sonlanması anlamına geleceği, Rusya ile yakınlaşma sürecinin biat sürecine dönüşeceği vurgusu yapılıyor. Gürcistan'ın Avrupa Birliği'ne aday ülke statüsü için görüşmelerde bulunmasından dolayı azli istenen Zurabişvili'nin görevde kalmasının bu açıdan muhalefet için büyük bir motivasyon oluşturacağı kuşkusuz. Ancak Zurabişvili'nin muhalefetle ortaklığından veya muhalefetin şartlarını yerine getireceğinden bahsetmek için henüz erken...

Hükümet ise bu arada Cumhurbaşkanı'nın yetki sınırlarını daha da daraltmayı planlıyor. İktidar partisi Genel Başkanı İrakli Kohabidze Cumhurbaşkanının yabancı liderlerle sadece yurtdışında değil, yurtiçinde yapacağı görüşmelerin de hükümet iznine bağlanacağını duyurdu. Kohabidze, uluslararası ilişkiler uzmanları ile müzakereler sonucunda Cumhurbaşkanının yurtiçindeki görüşmelerinin de hükümet onayına bağlanması gerektiği sonucuna vardıklarını"Bu konunun da biran önce yasal zemine oturtulması gerekiyor." diyerek duyurdu.