Kırım’da seferberlik kabusu

Rusya’nın ilan ettiği seferberlik 9 yıla yakındır işgal altında bulunan Kırım’da Tatarlar için kabusa dönüştü. Kırım’da seferberlik kapsamında askere alınanların yüzde 80’inin Kırım Tatarı olduğu bildiriliyor. Ukrayna’ya – kendi devletlerine karşı savaşmak istemeyen Kırım Tatarları çareyi bölgeyi terk etmekte buluyor. Yüzlerce Kırım Tatarı ise parası, yurtdışı pasaportu veya çıkış için gerekli diğer belgeleri olmadığı için büyük bir çaresizlik içinde…

Kırım’dan çıkmayı başaran Kırım Tatarlarından biri gdh.digital’in sorularını yanıtladı. Ailesinin güvenliği nedeniyle ismini açıklamadığımız Kırım Tatarı, Kırım’dan kaçış hikayesini anlattı: 

Kırım’dan çıkmaya nasıl karar verdiniz? 

Seferberlik ilan edilir edilmez tanıdıklarımın bir kısmına celp kâğıdı geldi. Çok yakın bir arkadaşıma da kâğıt geldi. Ben daha önce Ukrayna ordusunda seçkin bir birlikte hizmet ettiğim için adımın listede olacağı belliydi, ancak daha kâğıt almamıştım. Arkadaşım aradı, ne yapacağımı sordu. Kırım’da kalacağımı söyledim, çünkü ailem orada, işim var, her şeyim orada. Ancak ertesi gün neredeyse bütün tanıdık Kırım Tatarlarının seferberliğe alındığına, evlerinden kaçırıldığına dair haberler gelmeye başladı. Ailem çok baskı yaptı, çok yalvardı ve ben işimi-gücümü, her şeyimi bırakıp çıkmaya karar verdim. 

Nasıl çıktınız? 

6 akraba Kırım’dan bir araba ile anlaştık. 500 dolar ödedik. Kırım köprüsünde bizi kimse durdurmadı. Köprüyü geçtikten sonra durdurdular, evraklarımızı kontrol ettiler, bıraktılar. Sonra Osetya’da trafik polisi bir kez daha durdurdu. Sabah saat 5 civarıydı. Polis evraklarımızı kontrol etti, arabayı bırakmayacağını söyledi. Bu sırada diğer arabaları da durdurmaya başladılar ve 3 şeritli 5-7 kilometrelik kuyruk oluşmaya başladı.

Arabada uyuduk, uyandığımızda saat 9’du. Trafik polisine yaklaşıp neden bırakmadıklarını sorduk, “emir gelmedi” dedi. Bir gün önce nasıl olduğunu sordum. 1700 araç bıraktıklarını söyledi. Arabaya geri döndük. Bu arada, Osetyalı bir adam yaklaştı, 30 bin ruble verirsek bizim arabayı kullanarak kontrol noktasını geçirebileceğini söyledi. 10 bin rubleye anlaştık, Osetyalı bizi götürdü. 3 kilometre sonra trafik polisi yeniden durdurdu. Evraklarımızı kontrol etti, arabanın içine bakıp bizi saydı, nereye gittiğimizi sordu. Osetya’ya gezmeye geldiğimizi söyledik. Polis başka bir adamı çağırdı. Adam 

“Sanki nereye gittiğinizi bilmiyorum. Kişi başı 2 bin ruble verirseniz sizin bilgilerinizi sınır kapısına göndermem, siz de rahat gidersiniz” 

dedi. Tabi ki, bunun trafik polisinin uydurması olduğu belliydi, ancak o anda güvenliğimiz için rüşvet vermemiz gerekiyordu, söylediği paranın yarısını verdik. 

Bulduğumuz araba bizi Vladikafkaz’a kadar götürdü. Orada yerliler insanları Vladikafkaz’dan sınıra kadar gitmek için kuyruk oluşturmuşlardı – kişi başı 30 bin ruble istiyorlardı.

Biz o kadar para veremezdik, o yüzden Yandex taksi çağırdık, belli bir noktaya kadar gittik. Gittiğimiz noktadan Lars sınır kapısına kadar 18 kilometre vardı. Yaklaşık 10-12 kilometre kadar yürüdük.  Yolda her kilometrede yerli adamlar vardı, 1-2 kilometre ileri götürmek için 10 bin ruble istiyorlardı. Kabul edemezdik. 10 kilometre sonra bir genç yaklaştı, yine aynı teklifte bulundu. 3 kilometre için 5 bin rubleye anlaştık. Bizi bir sonraki polis noktasına kadar götürdü. Daha 3 kilometre yaya ilerledik. 

Sınırda çok kalabalık, kargaşa var mıydı? 

Tabi. Çok büyük bir kalabalık vardı. Kırımlılar da vardı, ancak daha çok Ruslar birikmişti. Bizim geçtiğimiz zaman sınırdan yaya bırakmıyorlardı - sonra galiba açtılar - mecbur araba aramaya başladık. Yerliler 15-30 bin liraya bisiklet satıyorlardı – ciddi bir pazar kurmuşlardı. Arabalar ise bir kişiyi 40-50 bin liraya götürüyorlardı. 

Tanıdığımız bir arkadaş 40 bin ruble vererek bir araca bindi. Bir daha uygun bir yol aramaya başladık. Oraya kadar 6 akraba hep birlikteydik, ancak orada mecbur dağıldık. Ben Rusya’da ikamet izni olan Gürcistan Azerbaycanlılarına denk geldim.

Onlar çok iyi niyetlilerdi ve arabalarındaki bir kişilik yere beni aldılar. Arabanın öne geçerek Rusya pasaport kontrol noktasının biraz yakınına gelmesi için polise 60 bin ruble ödediler, arabada 4 kişiydik, paylaştık, 15 bin rublesini ben verdim.

O trafikte araba öne nasıl geçiyor?

Trafik polisiyle anlaşıyorsun, o kendi arabasıyla senin arabana eşlik ederek koridor açıyor, ilerliyorsun. Kontrol noktasının dibine kadar getirmiyor, ancak yakınına kadar eşlik ediyor. Biz de böyle ilerledik. Yoksa sınırda 3 gündür bekleyen insanlar vardı.

Sınırda size bir şey sormadılar mı?

Rusya sınırında sadece pasaportlarımızı kontrol ettiler. 30 dakika da eşyalarımızı incelediler ve bıraktılar. Bir şey sormadılar. Tampon bölge yine arabalarla doluydu, biz Rus ve Gürcistan pasaport kontrol noktaları arasındaki kısacık mesafeyi 7 saate geçebildik.

Gece 12’de Rusya sınırını geçmiştik, Gürcistan kontrol noktasına ulaştığımızda sabah saat 07:30 idi. Gürcistan sınırında Ukrayna pasaportumuzu gösterdik. Çok iyi karşıladılar. Beraber geldiğim Azerbaycanlı arkadaşlar Rusya’daki ikamet iznini gösterince Gürcü polisi “O çöpü bir kenara at” diye tepki gösterdi. Akrabalarımızla farklı farklı saatlerde sınırı geçerek Gürcistan’a ulaştık, Tiflis’e geldik.  Gürcistan’da Ukrayna vatandaşları için ulaşım bedava bu arada, ondan da yararlandık. 

Şimdi planınız nedir? 

Türkiye’ye doğru yola çıktık. Çünkü bize en yakın ülke Türkiye. Kendimize bir en bulmaya çalışacağız şimdilik. Ancak bir planımız yok, çünkü ne yapacağımızı bilmiyoruz. Ben bekarım, ancak yaşlı ebeveynlerim orada. Akrabalarımın küçük çocukları, eşleri orada kaldı. Hepimiz işimizi, evimizi, ailemizi orada bıraktık ve geleceğe dair bir fikrimiz yok şu an. 

Kırım’da çoğunlukla Tatarların seferberliğe alındığı doğru mu?

Evet. Seferberliğe alınanların yüzde 80’i Tatar. Tanıdığım bütün arkadaşlarıma celp kağıdı gelmiş. Neredeyse bütün evlerden birisini çağırmışlar. Bazılarını evlerinden zorla götürdüler. Akmescit’e bağlı Mazınka köyü var, orada 7 Kırım Tatarını gece yataklarından kaldırarak zorla götürdüler, sabah da askerlik şubesine götürerek zorla imza attırdılar. 

Kırım Tatarları içerisinde Rusya tarafından savaşa katılmak isteyenler var mı peki?

Böyle birini tanımıyorum. Tanıdığım bütün Kırım Tatarları ya kaçıyor, ya da büyük çaresizlik içinde…