Kremlin Çeçenistan'da Kadirov'un yerine kimi hazırlıyor?

Ukrayna’ya topyekün saldırının ilk aylarında TikTok ordusu ile gündemde yer kapmaya çalışan, Prigojin-Şoygu çatışmasında önce birinciyi, sonra ise ikinciyi (aslında Kremlin’i) destekleyen ve kriz döneminde görünmez olmayı tercih eden Çeçenistan lideri Ramzan Kadırov son haftalarda yeniden sahnede. Kadırov, bir yandan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e “sadık piyade” rolünü yenileme girişimlerini sürdürürken, diğer yandan açık cezaevine dönüştürdüğü Çeçenistan’da aile saltanatının temellerini güçlendiriyor…

Çeçenistan Başkanı, geçtiğimiz günlerde Rusya’da 2024 senesinde yapılacak Devlet Başkanlığı seçimlerinin iptal edilmesini ya da seçimlere tek aday olarak Putin ile gidilmesini önerdi. Sonuç itibarıyla iki öneri de aynı kapıya çıkıyor. Kadırov, Rusya’nın bugüne kadar şeklen yaptığı seçimlere de gerek kalmadan Putin’in iktidarda kalmasını istiyor. Zira bu, ona Çeçenistan’da kendi hanedanını sürdürme fırsatı veriyor…

Bu yılın başından itibaren Ramzan Kadırov’un sağlığı ile ilgili haberler sık sık gündeme geliyor. Çeçenistan Başkanı, söz konusu iddiaları son haftalarda verdiği görünütler ile yalanlamaya çalışıyor; ancak fiziki görüntüsü, “Kremlin piyadesi”nin ciddi bir sağlık sorunu yaşadığına işaret ediyor. Fakat Rusya gibi bir ülkede, hele hele Çeçenistan’da bu iddiaları doğrulatmak imkansız.

Bun a rağmen mevcut ipuçları, Kadırov’un kendisinden sonrası için hummalı bir hazırlık içerisinde olduğunu ve Kremlin’in de Kadirov’un Çeçenistan’da aile hanedanının kurulmasını desteklediğini gösteriyor.

Ekim’in başında Kadırov, daha önce Çeçenistan’ın Kültür Bakanı olarak atadığı 24 yaşındaki kızı Ayşat’ı Başbakan Yardımcılığı görevine getirdiğini duyurdu ve bunu güya kendisinden Başbakan’ın rica ettiğini söyledi. Ertesi gün ise Kadırov, kızını “Çeçenistan Cumhuriyeti’nin Devlet Sanatçısı” unvanına layık gördü.

Söz konusu unvana ilişkin yönetmelik, “Devlet Sanatçısı” adını taşıyan kişinin yaratıcılığı ile Çeçenistan’da sanatın gelişimine katkıda bulunması gerekliliğini öngörüyor ama Kadırov’un kızının böyle bir meziyeti yok.

Kadırov, bu kararının gerekçesini de “Kızım sanatçı değil; ancak bu unvanı tesis eden babam Ahmet Kadırov onun sanatçı olmasını öngörüyordu.” sözleriyle açıkladı.

5 Ekim’de ise Kadırov, Grozni okul öncesi eğitim departmanının başkanı olan 23 yaşındaki diğer kızı Hadijat’ı (Karine) “sosyal alanda onurlu faaliyetinden dolayı” yeni unvana layık gördü. Aynı gün yakın akrabası olan Grozni Belediye Başkanı Hasmuhammed Kadırov’a da “2.Derece Vatana Hizmet” madalyası taktı. Kadirov, Hadijat’ın eşi, Çeçenistan’ın eski İçişleri Bakanı Ruslan Alhanov’un oğlu Adam Alhanov’u ise Sağlık Bakanı olarak atadı.

Hatırlanacağı gibi Mart ayında Putin, Kadırov’un 17 yaşındaki oğlu, dedesinin adını taşıyan Ahmet Kadırov’u Kremlin’de kabul etmişti. Bundan birkaç hafta sonra da Ahmet Kadırov’un Azerbaycan’da resmi yetkililerle görüştüğü ortaya çıkmıştı. Ahmet Kadırov, geçtiğimiz sene Çeçenistan Çocuk ve Gençlik Hareketi Konsey Başkanı görevine atanmıştı. 5 Ekim’de Kadırov’un oğluna da “Çeçenistan’ın gençlik politikaları alanında onurlu çalışan” unvanı verdiği belli oldu.

Kadırov’un diğer oğlu Adam da geçtiğimiz haftalarda sık sık gündeme geldi. 15 yaşındaki Adam, Ağustos ayında babasıyla birlikte yasalara göre girmesinin imkansız olduğu karakola girdi ve Kuran yakmakla suçlanan Volgograd’lı Nikita Juravel’i dövdü. Ramzan Kadırov da 25 Eylül’de oğlunun tutukluyu dövme görüntülerini savundu.

Olayi federal siyasette ve medyada büyüyünce Çeçenistan polisi hemen “inceleme” başlattı ve yaşından dolayı giremeyeceği gözaltı merkezine giren ve tutukluyu döven Kadırov’un oğlunun yaşından ötürü ceza alamayacağına karar verdi. Ramzan Kadırov ise oğlunu “Çeçenistan Kahramanı” unvanı ile ödüllendirdi.

Hemen arkasından da iki oğlu ile birlikte Çeçen savaşçılardan oluşan Ahmat birliğini ziyaret etti. Bu ziyarette Ahmat komutanının 15 yaşındaki “Dustum” lakaplı Adam Kadırov’a rapor verdiğine ve Adam’ın yeni komutan “atadığına” ilişkin görüntüler de resmi kanallar aracılığıyla yayınlandı.

Kadırov’un yakınlarının, akrabalarının ve köylülerinin Çeçenistan’da tüm üst düzey görevleri ve büyük ticari müesseseleri işgal etmesi konusu yeni değil. Geçtiğimiz yıllarda Kadırov klanının tuttuğu görevlerle ilgili listeler de basında yer almıştı. Ancak “Kremlin piyadesi”nin kendi çocuklarını ve damatlarını kabineye toplaması yeni bir olay…

Kafkaz.Realii sitesine konuşan Kafkasya Halkları Birliği Başkanı Ruslan Kutaev, Çeçenistan’da yaşanan bu son gelişmelerin Kremlin’den kaynaklandığını şöyle özetliyor:

Ben Kadırov’un yerinde olsam, bu kadar kaynağa sahipken çocuklarımı iktidara yakın bile bırakmazdım. Zira burası Çeçenistan sakinlerinin parçalanmış hayatları ve kaderleri ile dolu. Kremlin bilinçli olarak Kadırov’un çocukları üzerine oynuyor – onlardan hangisinin varis olarak nispeten profesyonel olabileceğini test ediyor. Kadırov’un hastalığını gazeteciler bu yılın başında öğrendi, ancak Kremlin için bu yeni haber değil. “Çeçenleri pasifize etme modeli” üzerine kurulu sistemi korumaya çalışıyorlar, Kadırov’dan sonra Çeçenistan’da keskin değişikliklerden korkuyorlar. Bu nedenle mevcut durumun korunması için Moskova, deneyimsiz küçük çocuğun da genç kızın da üzerine oynamaya hazır.

Ukrayna’ya saldırı başlayana kadar Yüksek Ekonomi Okulu öğretim üyesi olan, savaş sonrasında ülkeyi terk ederek Prag’daki Karlova Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi’nde çalışmaya başlayan Dmitri Dubrovskiy de Kutaev’in düşüncelerini şöyle destekliyor:

Kadırov çok da imrenilecek durumda değil. İlk fırsatta hem Çeçenistan’ın yarısı hem de çok sayıda federal oyuncu onu paramparça edebilir. Bu nedenle sağlık durumundan dolayı istifa ederse veya başka şekilde iktidar değişirse, sadece kendi çocuğuna güvenebilir. Kremlin ise ülkedeki belirsizlik durumunda Kadırovculara güvenebilir. Zira Çeçenistan, otoriter bir devlet içerisindeki devletten Kadırov klanının aile meselesine dönüşüyor. Büyük olasılıkla, Moskova da Rus Ulusal Muhafızları veya Savunma Bakanlığı’nın Putin’i koruyamaması ihtimaline karşı kendine sigorta arıyor…