Middle East Eye: Oslo Anlaşmaları Filistin'in kaderini nasıl etkiledi?

İngiltere merkezli yayın organlarından Middle East Eye'de, Filistin'de yaşanan işgalin ve yaşanan baskı sürecine Oslo Anlaşmaları'nın etkisinin değerlendirildiği bir analiz yayınlandı. 

Oslo Anlaşmaları'nın, otuz yıl sonra bile Filistinlilerin yaşam ve ölümlerini şekillendirmeye devam ettiği belirtilen analizdei Filistin Yönetimi'nin ise artık kendi kaderini tayin etme mücadelesindeki rolünü sorgulaması gerektiği belirtildi.

İşte Middle East Eye'de yayınlanan analiz:

Oslo Anlaşmaları'nın çerçevesi, otuz yıl sonra bile Filistinlilerin yaşam ve ölümlerinin önemli yönlerini etkilemeye ve şekillendirmeye devam etmektedir.

Oslo, başlangıcından ve kabulünden bu yana Filistin toplumunda, özellikle işgal altındaki Batı Şeria ve Gazze Şeridi'nde büyük yapısal dönüşümlere ve eksikliklere neden olan süreçler, kurumlar ve düzenlemeler yarattı.

Oslo anlaşmaları çerçevesi Filistin sivil toplumunu çarpıtmış, toplumsal sözleşmenin temel unsurlarını yeniden tanımlamış ve kavramsallaştırmış, Filistin halkını daha da parçalamış ve bölmüştür.

Filistinlilerin İsrail ekonomisine olan ekonomik bağımlılığını ve İsrail ekonomisi tarafından asimetrik olarak kuşatılmasını pekiştirmiş, doğası gereği uluslararası yardıma bağımlı bir ekonomi yaratmış ve Filistinlilerin kalkınma hakkını reddeden bir süreci kurumsallaştırmıştır.

Siyasi açıdan ise Oslo çerçevesi, kapsayıcı, hesap verebilir ve katılımcı yaklaşımlar yerine kişisel yönetim tarzlarının hakim olmasına yol açtı.

Bu durum, yolsuzluğu besleyerek ve etkili hesap verebilirlik ve şeffaflık mekanizmaları kuramayarak Filistin halkını kaçınılmaz olarak siyasi sistemin ve yönetim organlarının özünden uzaklaştırmıştır.

Bu tür kusurlar ne tesadüfi ne de kasıtsızdır. Bunlar aslında, Oslo Anlaşmaları'nın ayrılmaz bir parçasıdır ve "barış ve devlet inşası" süreçleri için temel önkoşulları oluşturmaktadır. Yine de her Eylül ayında Filistinlilere, siyasi liderliklerinin temel haklarını inkar eden başarısız ve eskimiş bir çerçeveye saplanıp kaldığı hatırlatılıyor.

Ayrıca barış kavramının, işgal edilen ile işgalci arasında statükoyu ve güç dengesizliğini korumaya yönelik güvenlikçi bir düzenlemenin işlevine indirgendiği de hatırlatılıyor.

Dolayısıyla Oslo çerçevesi, emniyet ve güvenlik de dahil olmak üzere Filistinlilerin haklarını ihlal etmekte ve Filistinlilerin uzun süredir katlandıkları çok katmanlı boyun eğdirme, kontrol ve baskı sistemini güçlendirmektedir.

Otuz yıl sonra Oslo'nun ne barış için bir yol ne de Filistin halkını devredilemez kendi kaderini tayin hakkını gerçekleştirmeye yaklaştıracak bir çerçeve olmadığı kanıtlanmıştır.

Aksine, Filistinlileri daha zayıf ve parçalanmış hale getirmiş, eşitlik, adalet ve özgürlük bir yana, devlet olma ihtimalini bile daha da uzaklaştırmıştır.

Başarısız olmak için tasarlandı

Oslo Anlaşmaları tamamen başarısız olmadı. Ancak Filistin halkını kesinlikle başarısızlığa uğrattı ve barışın temel anlamını çarpıttı.

İşgalci güç İsrail'i ve müttefiklerini başarısızlığa uğratmadılar. Oslo, İsrail'e işgalini sürdürmesi ve son 30 yıldır Batı Şeria ve Gazze Şeridi'nde Filistin ve Filistin halkı üzerindeki sömürgeci kontrolünü pekiştirmesi için uluslararası destekli bir çerçeve sundu.

Diğer şeylerin yanı sıra, Filistinlilerin özgürlük ve kendi kaderlerini tayin etme mücadelesini engellemek için tam olarak tasarlanmış bir anlaşmanın parametreleri içinde işlev gören Filistin Yönetimi'nin güvenlik kurumunu içeren şişirilmiş bir bürokrasiyi dayattı.

Dış aktörler tarafından yoğun bir şekilde desteklenen ve tüm devlet memurlarının yaklaşık yüzde 44'ünü istihdam eden Filistin Yönetimi'nin güvenlik sektörü, Filistin Yönetimi'nin bütçesinin yaklaşık 1 milyar dolarını oluşturuyor ve Filistinlilere verilen toplam uluslararası yardımın yaklaşık yüzde 30'unu emiyor.

Çok sayıda kurum ve kuruluşa sahip olan Filistin Yönetimi'nin güvenlik sektörü, Filistin Yönetimi'nin bütçesinin eğitim ve tarım sektörlerinin toplamından daha fazlasını tüketmektedir.

Güvenlik personelinin nüfusa oranının 1'e 48 gibi dünyanın en yüksek oranlarından biri olduğu tahmin ediliyor. Ancak bu koşullar Filistin halkı için herhangi bir güvenlik artışı sağlayamadı.

Oslo Anlaşmaları tarafından yönlendirilen Filistin Yönetimi güvenlik paradigması, Filistinlileri güvensizliklerinin ana nedeni olan İsrail işgalinden kurtarmayı da amaçlamıyor.

İşgalin sürdürülmesi

Filistin Yönetimi liderliği bu keskin uçurumun farkındadır ancak boş vaatlerin ve salt açıklamaların ötesine geçen somut ve uygulanabilir adımlarla bu uçurumu kapatma konusunda isteksiz ve acizdir.

Filistin Yönetimi 60'tan fazla kez güvenlik koordinasyonunu durdurduğunu ya da durduracağını açıklamasına rağmen, özellikle de Filistin halkının seferberliğinin, çatışmalarının ve silahlı direnişinin arttığı bir dönemde, koordinasyon tüm hızıyla devam etmektedir.

Bu nedenle Filistin Yönetimi'nin İsrail ile güvenlik koordinasyonunu gerçekten durdurabileceği ve durduracağı tek zaman, Filistin Yönetimi'nin varlığının sona erdiği zamandır.

Bu nedenle, Filistin-İsrail ile yapıcı bir şekilde ilişki kurmanın tek anlamlı yolu, öncelikle bu gerçekliği, sahadaki tüm koşulları kontrol eden yerleşimci sömürgeciliğine karşı bir mücadele olarak kabul etmektir.

Bunun dışında yapılacak herhangi bir şey, sorunu kökünden ele almamak ve geçiştirmek olacaktır.

Otuz yıl boyunca Oslo Anlaşmaları, işgali ve ihlallerini sürdürmekten başka bir işe yaramayan sahte bir "barış çerçevesinden" başka bir şey sağlamamıştır.

Filistin için Oslo çerçevesini ve türevlerini terk etmenin zamanı çoktan gelmiştir. Bu nedenle Filistinliler, kurtuluş stratejilerinin bir parçası olarak bu tahakküm sistemlerini ortadan kaldırmalı ve kendilerine doğrudan ve dolaylı olarak iç ve dış güçler tarafından dayatılan baskı ve kontrol yapılarını dekolonize etmelidir.

Mayıs 2021'de Filistin'de ayaklanan gençler "kurtuluş elimizde" dediğinde, verdikleri mesaj hem iç hem de dış otoriteleri hedef alıyordu. İnsanların zihinlerindeki netlik, liderliklerinin ihtiyaç duyduğu şeydir ancak haysiyet ve özgürlüğü işaret eden bir pusula olmadan bunu başaramazlar.

Oslo anlaşmaları ve onun zararları tarafından dikte edilen bir yolun ötesine geçmek, mevcut, baskın çerçevenin temelden yeniden düşünülmesini ve Filistin Yönetimi'nin Filistinlilerin kendi kaderlerini tayin etme mücadelesindeki rolünün sorgulanmasını gerektirir.