The Washington Institute: Türkiye ve Mısır arasındaki yakınlaşma Libya'daki kaosu sona erdirebilir

Türkiye'deki trajik deprem ve Mısır'daki ekonomik kriz, her iki ülkenin de Libya konusundaki ihtilaflarını hafifletmesine yol açabilir.

23 Şubat'ta ABD, İngiltere, Mısır, Fransa, Almanya, İtalya, Katar, Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri'nden temsilciler, Libya'daki siyasi çıkmazın nasıl çözüleceğine ilişkin periyodik bir tartışma için Washington'da bir araya geldi.

Bu tür toplantılar, son zamanlarda ilerleme veya uluslararası birlik yolunda pek bir şey üretmemiş olsa da, Mısır ve Türkiye'deki büyük gelişmeler nedeniyle umut vermeye başladı.

Uluslararası mutabakat oluşturma

Yıllardır, özellikle Fransa, İtalya ve Almanya'da düzenlenen Libya konferanslarından uluslararası toplantıların oturum aralarında yapılan görüşmelere kadar çok sayıda Libya odaklı görüşme, ülkenin geleceği ile ilgili ortak bi çözümün ortaya çıkmasını sağlayamadı.

Bu görüşmelerde taraflar, genellikle birleşmiş gibi görünseler de hangi Libyalı grupların destekleneceği ve Aralık 2021'den bu yana ertelenen Libya'daki seçimlerin ne zaman yapılacağı gibi önemli konularda fikir ayrılığına düştüler.

Örnek olarak geçen Ekim ayında Londra'da düzenlenen bir toplantıda katılımcılar aralarında mutabık kalsalar da ortak bir beyanda bulunmadılar. Çünkü Mısır mutabakat taslağına uymayı reddetti. Kahire, doğu Libya üzerinde önemli bir etkiye sahip olduğu geçeğinden hareket ederek, oradaki statükoyu desteklemeyi tercih etti.

Mısır'a göre seçimler yapılırsa ortaya çıkan sonuçlar, Mısır'ın etkin olduğu bölgedeki aktörlere olan desteği sarsabilir ve siyasi veya ideolojik rakiplerini güçlendirebilir. Hatta Mısır'a göre sonuçlar belki de Türkiye'nin ülkenin batısındaki etkisini genişletebilir.

Türkiye ve Mısır'ın rolü

6 Şubat'ta meydana gelen feci depremin etkisinin ve Türk hükümetinin kurtarma ve yardım çabalarıyla meşgul olmasının Libya'daki politikasını nasıl etkileyeceğini belirlemek biraz zaman alacak.

Şimdiye kadar, Libya'daki hükümete Türk askeri desteği ve eğitiminin devam ettiği görünüyor.

Türkiye, deprem sonrası yeniden yapılanmaya odaklanmaya başladıkça Türkiye'nin Libya'daki ekonomik yatırımları kısıtlanabilir.

Ancak yine de Ankara'nın buradaki ekonomik ve güvenlik etkisini sürdürme konusundaki stratejik çıkarlarının çoğu muhtemelen devam edecek.

Diğer yandan artan enflasyon ve temel mal kıtlığı dahil olmak üzere giderek artan bir ekonomik kriz yaşadığı göz önüne alındığında, Mısır'ın artık Libya'yı istikrara kavuşturmak için daha büyük bir motivasyona sahip olduğunu söylemek gerekir.

Soru, Kahire'nin hala doğu Libya'daki siyasi statükoyu korumayı mı yoksa istikrarlı bir Libya hükümetinin ekonomik faydalarından yararlanmayı tercih edip etmeyeceğidir.

Aynı zamanda, Mısır ile Türkiye arasında uzun süredir devam eden sürtüşme son zamanlarda hafifleme işaretleri gösteriyor. Geçen yılki Dünya Kupası sırasında Cumhurbaşkanı Abdulfettah el-Sisi, Katar'da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile bir araya geldi. Ve depremden sonra Sisi ender görülen bir hamle yaparak Türk liderini aradı ve başsağlığı diledi.

Bu adımların her biri, iki ülke arasındaki deniz anlaşmazlığı, çeşitli askeri kaygılar ve siyaset konusundaki ideolojik farklılıkları içeren Libya konusundaki stratejik anlaşmazlığa ilişkin Mısır-Türkiye uzlaşmasına katkıda bulunabilir.

ABD'nin şu anda Kahire ve Ankara ile ikili ve hatta üçlü görüşmelere aracılık etmek için önemli bir fırsatı var. ABD'nin desteği BAE ve Katar'ın bu varlığı ilerletme şansını daha da artırabilir. Mütevazı bir ilerleme bile Libya'yı ileriye taşımak için bir anlaşmaya varma şansını önemli ölçüde artıracaktır.

Washington Türkiye ile; hayati önem taşıyan NATO tartışmalarına, askeri satışlara ve Rusya ile ilgili politikalarla birlikte Libya'yı da esaslı bir şekilde ele almanın bir yolunu kesinlikle bulabilir.

Washington etkili bir diplomasi ile, Mısır ve Türkiye'nin Libya üzerindeki sorunlarında, karşılıklı olarak nasıl fayda sağlayabilecekleri konusunda konuşmalarını sağlayabilir ve ilişkilerde bir ivme yaratabilir.

İki ülke arasındaki yakınlaşma, Libya manzarasında aylar içinde önemli değişiklikler yaşanmasını sağlayabilir.