Düşersen Putin’in eline

GÜVENMEYECEKSİN 5. MADDEYE

Rusya-Ukrayna Savaşı, ABD’nin Avrupa’ya bakışının ne olduğuna dair turnusol kağıdı işlevini perçinlemeye devam ediyor. Savaşı bir telefon görüşmesi ile bitirebileceğini zanneden Trump, başkanlığının yedinci ayı dolarken Rusya Devlet Başkanı Putin’in kendisiyle dalga geçtiği gerçeğini kabullendi.

Trump’ı, Ukrayna ile ateşkes yapacağına inandırarak “gezmeye çıkaran” Putin, 2025 yılının yaz mevsiminde hava savunması zayıflayan Ukrayna’yı karada yıpratmak için yeterli vakti kazandı.

Almanya’dan Patriot füze savunma sistemi ve uçaksavar mühimmatı dilenme durumuna düşen Ukrayna, 13 Temmuz Pazar günü Trump’ın “Rusya’ya karşı önemli açıklamalar” yapacağını ilan etmesiyle kısa bir süre de olsa pembe rüyalar gördü.

Pazartesi sabahı Trump’ın özel temsilcisi General Keith Kellogg’un Kiev’e ayak basmasıyla beraber Avrupa cephesi de, uzun süredir beklenen saldırı silahlarının artık ABD’den Ukrayna’ya tedarik edileceği ümidine kapıldı. Ancak Kiev ve Avrupalı müttefikleri bu rüyadan aynı günün akşam saatlerinde uyandılar.

Trump’ın büyük açıklamasından çıka çıka, parasını Avrupalıların ödeyeceği Patriot bataryaları ve mühimmatı çıktı. Daha traji komik olan ise Rusya’ya verdiği mizahi ültimatomdu. 50 gün içerisinde Rusya’nın Ukrayna ile ateşkes anlaşması imzalamaması halinde Trump, Rusya’ya uygulanan gümrük vergilerini yüzde 100 artıracak, Rusya’dan petrol alan ülkeleri de yine yaptırımlarla cezalandıracakmış.

Yeni Patriot bataryalarının Ukrayna’ya varışlarını ve Kiev’e yerleştirilme sürelerini dikkate alacak olursak, Trump Rusya’ya “sen 20 gün daha gönlünce Ukrayna’yı bombalamaya devam et. Ağustos sonuna kadar da kara harekatlarını sürdür, alabildiğin kadar yeri topraklarına kat” demiş bulunuyor.

Putin’in bu ültimatomdan ne kadar korktuğunu! hayal bile edemiyorum. Ukrayna-Rusya cephesinde zaten Trump’ın ültimatomunun süresinin dolduğu Eylül ayından itibaren etkili olacak hava koşulları, cephenin uzun bir süre stabil hale gelmesine yol açacaktır.

Yağmur yağışı ile beraber Eylül ayından itibaren zırhlı birlik harekatları zaten ister istemez duraksamaya başlıyor. Ukrayna için artık çok geç. Türkçede Trump’ın yaptığına “tavşana kaç, tazıya tut” denir. Zelensky, Rusya’nın koşullarını kabul edecek kıvama gelene kadar Rusya, Ukrayna kentlerini yerle bir edecek ve buna ABD tarafından göz yumulacak.

AVRUPALILARIN UYANMASI GEREK

Ukrayna’da gelinen nokta NATO Antlaşması’nın 5’inci maddesi gereğince ABD’nin bir Rus saldırısında kendilerini koruyacağı hayallerini görmeye devam eden Avrupalılar için bir fragman niteliğinde.

Almanya ve Fransa’da bir yandan artan Rus tehdidi daha sık dile getirilirken, savunma sanayilerinin içler acısı durumu tam bir çıkmaz sokak. Fransa Cumhurbaşkanı Macron, 13 Temmuz günü silahlı kuvvetler yetkililerine yaptığı konuşmada 2027 yılında ülkesinin savunma bütçesinin 64 milyar avroya ulaşacağını duyurdu.

Bu 2017 yılındaki savunma bütçesinin 10 yılda iki katına çıkması anlamına geliyor. Almanya ise 2029 yılına kadar savunma harcamalarını 162 milyar avroya yükseltme hedefini koydu.

Bu miktar 2024 yılına kıyasla yüzde 70’lik artış anlamına geliyor. Peki anlaşıldı para var. Ama Fransa’da, Almanya’da hatta Avrupa Birliği’nin genelinde bu silahlanma programını hayata geçirecek, günün gereklerine uygun teknoloji ve endüstri nerede? Enerji nereden sağlanacak? Fabrikalarda kimler çalışacak?

Savunma sanayi konusunda neredeyse 75 yıldır sırtına ABD konforuna dayayıp kulağının üzerine yatan, vatandaşlarını işsizlik sigortasıyla yaşamaya alıştıran, Venedik’te turistlerin bavullarının taşınması için Afrika ve Asya’dan göçmen ithal eden Avrupa mı tank ve mühimmat üretiminde Rusya, Çin Halk Cumhuriyeti ve Kuzey Kore ile yarışa girişecek? Buna kargalar da gülemez.

ZEİTEWENDE KALMADI VERMASSELN VERELİM

Nitekim Almanya Savunma Bakanı Boris Pistorius, siyasetçilerin on yıllardır devam eden ihmallerini bir kenara bırakıp sanayicileri ve hantal bürokrasiyi suçlamayı tercih ediyor.

Pistorius, Financial Times gazetesine verdiği demeçte savunma sanayiinin teslimat gecikmelerinden kendisinin sorumlu tutulmasına isyan ederek, sanayicilerin şikayet etmeyi bırakarak bir an önce, dron, mühimmat, tank teslimatlarını gerçekleştirmeleri gerektiğini söyledi.

Ukrayna-Rusya savaşı ile beraber Almanya’nın savunma yaklaşımına köklü değişiklikler getiren “Zeitewende” sürecini yöneten Pistorius, kamu alımlarında da reform çağrısı yaptı. Hatta bu uğurda tedarik ve planlama süreçlerinde bazı kuralların bir kenara bırakılabileceğini söyleyen Pistorius bir Almandan beklenmeyecek radikal fikirlere sahip.

Ancak birinin Almanya Savunma Bakanı’na “Hayallerin Zeitewende, gerçeklerin ise resesyon” olduğunu hatırlatması lazım. Almanya Ekonomi ve İklimi Koruma Bakanlığı’nın son raporuna göre ülke ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde belirgin bir şekilde ivme kaybetmiş durumda.

Zayıf iş gücü piyasası ve ABD’ye yapılan ihracatın azalması nedeniyle büyüme rakamlarında kayda değer bir düşüş bekleniyor. 2024 yılını küçülmeyle kapatan Almanya ekonomisinin, ABD kaynaklı jeopolitik belirsizlikler nedeniyle şimdiden yüzde sıfır büyümesi öngörülüyor.

Potansiyel gelişmeler, Almanya’nın sıfır büyüme bir yana daha da daralan bir ekonomi ile karşı karşıya kalabileceğine işaret etmekte. Nitekim Almanya Federal İstatistik Ofisi’nin haziran ayı verilerine göre iflas başvuruları geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2,4 artış gösterdi.

Nisan ayına göre iflas eden işletme sayısındaki artış ise yüzde 11,5 seviyesinde gerçekleşti. Kurumsal iflasların yanısıra Almanya’da kişisel iflas başvurusunda bulunanların sayısı da 2024 yılına göre artış gösteriyor. 2025 yılının Nisan ayında 6 bin 328 borçlu kişisel iflas başvurusu yaptı.

Bu bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 0,8 artış anlamına geliyor. Önce Sovyetler Birliği’nden ardından Rusya’dan ucuz petrol ve doğalgaz tedarik ederek sahte cennet inşa eden Almanya yolun sonuna gelmiş gibi görünüyor.