Yunanistan’a kalan “parkta oynamak”

Bizim çocukluğumuzda, yani ayıptır söylemesi mahalle kültürünün geçerli olduğu 20’inci yüzyıl dünyasında, mahallenin ağır abileri haddini aşan yeni yetme ergenleri terbiye çizgisine çekmek için “git kumda oyna evladım” ya da “git akranlarınla parkta oyna” sözleriyle ilk uyarı atışlarını yaparlardı.

Bu cümlelerin kullanıldığı yerde yeni yetmenin frene basarak şımarıklık duvarını aşmak üzere olduğunu fark ederek, kendisine çeki düzen vermesi icap ederdi.

Yaklaşık 15 yıl boyunca Doğu Akdeniz’de şımaran Yunanistan da, Türkiye’yi sınırlı bir deniz alanına hapsetme çabalarında çuvallayınca önce çareyi İsrail sivil havacılık filosuna değnekçilik yapmakta buldu, herhalde bundan cesaret almış olacak ki, şimdi de “parkta oynamaya” yelteniyor.

Ancak kurulurken oyuncak krallarını dahi Avrupa emperyalizminden ödünç almış komşu çocukları hangi parkta oynayacaklarını da öğrenememişler. Park ifadesini benzetme amaçlı kullanmıyorum.

Türkiye’yi enerji projeleri görünümlü savunma ittifakları ile kuşatma çabası boşa çıkan Yunanistan, şimdi de çevrecilik maskesi altında yeni bir girişim içerisinde. Atina yönetimi 21 Temmuz 2025 tarihinde, 2024 yılında duyurusunu yapmış oldukları İyon ve Ege denizlerinde iki “deniz parkı”nı hayata geçirdiklerini ilan etti.

Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı aynı gün yaptığı açıklamada “çevre konuları” da dahil olmak üzere Ege ve Akdeniz gibi kapalı ya da yarı kapalı denizlerde tek taraflı tasarruflardan kaçınılması gerektiğine vurgu yapıldı. Ayrıca 7 Aralık 2023 tarihinde imzalanan Dostane İlişkiler ve İyi Komşuluk Hakkında Atina Bildirgesi çerçevesinde sorunların uluslararası hukuk, hakkaniyet ve iyi komşuluk temelinde çözülmesi konusunda varılan uzlaşma hatırlatıldı.

Ne var ki anlaşmalara uymama konusundaki Yunan geleneğinin bizi şaşırtması mümkün değil. 1960 Londra-Zürih Anlaşmalarını ezip geçen, dünyayı Kıbrıs Sorunu’nun 1974’te Türkiye’nin müdahalesiyle başladığına inandırmaya çalışan bir ülkeden henüz iki yıl önce imzaladığı bir belgeye sahip çıkacak şekilde hareket etmesini beklemek fazla iyi niyetli bir yaklaşımdır.

Peki Yunanistan bu yeni icadı “deniz parkları” ile ne yapmaya çalışıyor?

Öncelikle Ege’de ilan ettikleri deniz parkı ile Değirmenlik ( Milos) ve İncirli ( Nisiros ) adalarından başlayarak 11 ada ve adacığı kapsayan, Datça Yarımadası’nın batısına kadar uzanan 3 bin mil karelik bir alanda egemenlik iddiasında bulunmanın alt yapısını inşa ediyorlar.

Deniz hukuku açısından konunun daha derin teknik ayrıntılarını öğrenmek isteyenler Profesör Doktor Soyalp Tamçelik’in 16-17 Nisan 2024 günlerinde Yunanistan’ın başkentinde 9’uncusu düzenlenen “Okyanusumuz Konferansı”nın ardından Anadolu Ajansı için kaleme aldığı 30 Nisan 2024 tarihli makaleyi okuyabilirler.

Yunanistan Ve İsrail’in Çöken Enerji Hayalleri

Peki, 15 yıl önce İsrail’ kıyılarından Avrupa’ya milyar dolarlık enerji nakil hatları döşeme iddiasıyla caka satan Yunanistan bugün neden “deniz parkları” ligine düşmüş durumda?

Bu sorunun yanıtı için geride bıraktığımız günlerde İsrail merkezli medya kuruluşu Kanal 12’nin bir haberine bakmak yeterli. Ama bunun öncesinde şunu hatırlatmak lazım. Rusya’nın 2022 yılının Şubat ayında Ukrayna’ya başlattığı saldırı, ardından İsrail’in Gazze’de giriştiği katliam jeopolitik dengeleri yerinden oynattı.

İsrail-Yunanistan-Güney Kıbrıs Rum Yönetimi üçlüsünün, Türkiye’yi Doğu Akdeniz’e hapsetmek için kurduğu ittifakın üyeleri tek tek bu yapılanmayı terk etti. Birleşik Arap Emirlikleri ve Amerika Birleşik Devletleri’nin denklemden çıkması, Türkiye ile İtalya’nın daha yakın işbirliğine girmesi, Fransa’nın uluslararası düzeyde giderek etkisiz eleman niteliğine bürünmesi Avrupa ile İsrail arasında Türkiye’yi bypass ederek kurulmak istenen enerji projelerinin de çökmesini beraberinde getirdi.

Buna bir de Libya’nın doğusunda yönetimi elinde tutan General Halife Hafter’e bağlı hükümetin de Ankara ile ilişkilerini geliştirmesini ve 2019 tarihli Türkiye-Libya Akdeniz’de Yetki Alanlarının Sınırlandırılması Anlaşması’na Bingazi yönetiminin de destek verecek duruma gelişini eklemek lazım.

Yani Türkiye’yi izole etmeye çalışanlar, 15 yılda kendilerini izole edilmiş durumda buldular. Şimdi dönelim İsrail medyasından Kanal 12’nin haberine.

Yunanistan Ve İsrail Projlerde Üçte Sıfır Çekti

İsrail tarafının yorumlarına göre Türkiye’nin Karadeniz’den Doğu Afrika kıyılarına kadar gerek askeri gerek enerji alanında artan ağırlığı üç önemli projeyi sekteye uğratmış durumda. Bunların ilki İsrail’in Leviathan gaz sahasından çıkarılacak doğalgazın Güney Kıbrıs Rum Yönetimi-Yunanistan üzerinden Avrupa’ya ulaştırılmasını öngören EastMed Projesi’ydi.

Ukrayna ve Ortadoğu sahasında değişen dengelere bağlı olarak yeniden şekillenen Türkiye-ABD ilişkileri bu projeyi akamete uğrattı. İkinci proje İsrail’i yine Yunanistan-GKRY üzerinden Avrupa Birliği elektrik şebekesine bağlamayı öngörüyordu.

Gerçekleşmesi halinde bin 208 kilometre uzunluğunda dünyanın en uzun ve derin denizaltı elektrik kablolarından biri hayata geçirilmiş olacaktı. İsrail’in enerji güvenliğini garanti etmek adına en kritik hamle olacak bu proje Türkiye’nin getirdiği engeller sayesinde 2025 yılının Mart ayında devre dışı kaldı. Gelelim üçüncü projeye.

İsrail’in Gazze saldırısından hemen önce 2023 yılının Eylül ayında Hindistan’daki G-20 Zirvesi sırasında gündeme gelen IMEC ( Hindistan-Ortadoğu-Avrupa ) ticaret koridoruna. Hindistan’ın Mumbai limanı- Suudi Arabistan-İsrail’in Hayfa limanından geçerek Yunanistan’ın Pire limanına ulaşması planlanan bu proje yüksek maliyeti ve şimdiden yaşanan gecikmeler nedeniyle çıkmaza girmiş durumda.

Pakistan, Azerbaycan, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Suriye ve Türkiye’yi bertaraf etmeyi hedefleyen IMEC Projesi’nin bugünkü koşullar altında hayata geçmesini dahası, Türkiye’nin bu projeye tepkisiz kalmasını beklemek haliyle hayal olacaktır. İşte sevgili okuyucular Yunanistan’ın 15 yıllık Türkiye’yi kuşatma çabasının neden “parkta oynamakla” sonuçlandığının kısa hikayesi.