Al Jazeera: Belarus neden Ukrayna sınırına asker yığıyor?

Katar merkezli yayın organlarından Al Jazeera'de, son günlerde Ukrayna-Belarus sınırında yaşanan gelişmelerin ve karşılıklı askeri hamlelerin olası sonuçlarının değerlendirildiği bir analiz yayınlandı. 

Belarus ordusunun, Ukrayna'nın Kursk saldırısının ardından iki ülke sınırına yüksek miktarlarda askeri yığınak yaptığına ve asker sevk ettiğine dikkat çekilen analizde, bu hamlenin iki ülke arasındaki olası bir çatışmayı Rusya-Ukrayna savaşının başlangıcından bu yana en yüksek seviyeye çıkardığına dikakt çekildi.

Analizde ayrıca iki ülke yetkililerin karşılıklı açıklamalarına ve uzman görüşlerine yer verildi. 

İşte Al Jazeera'de yayınlanan analiz:

Ukrayna, Belarus'tan, Ukrayna'nın Rusya'nın Kursk bölgesine yaptığı saldırının ardından iki komşu ülke arasında artan askeri gerilimin ortasında sınıra gönderdiği güçleri geri çekmesini istedi.

Ukrayna'dan gelen son uyarı, Kiev ve Minsk'in iki haftadır birbirlerine yönelik sertleşen söylem, suçlama ve karşı suçlamalarının ardından geldi.

Bu, Belarus'u en sadık müttefiki olarak gören Rusya'nın Ukrayna'nın Kursk saldırısına sert bir karşılık vermekle tehdit ettiği bir zamanda gerçekleşti.

Peki Ukrayna ve Belarus arasında gerçekte neler oluyor ve bu iki ülkenin sınırı Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in son savaş alanı olabilir mi?

Ukrayna Dışişleri Bakanlığı Belarus'u sınıra yığdığı askerlerini geri çekmeye ve “dostça olmayan eylemlerine son vermeye” çağırdı.

Bakanlık ayrıca Belarus'u, Ukrayna'nın kuzey sınırına yakın Gomel bölgesinde “tatbikat kisvesi altında, Özel Harekat Kuvvetleri, silah ve askeri teçhizat dahil olmak üzere önemli sayıda personel toplamakla” suçladı.

Ukrayna Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada;

“Belaruslu yetkilileri Moskova'nın baskısı altında ülkeleri için trajik hatalar yapmamaları konusunda uyarıyor ve silahlı kuvvetlerini dostane olmayan eylemlere son vermeye ve güçlerini Ukrayna'nın devlet sınırından Belarus sistemlerinin atış menzilinden daha uzak bir mesafeye çekmeye çağırıyoruz”

ifadeleri kullanıldı.

Ukrayna, Belarus birliklerinin yanı sıra Rus Wagner Grubu'ndan paralı askerlerin de sınıra yakın bir yerde sıralandığını söyledi. İki ülke 1,084 km uzunluğunda bir sınırı paylaşıyor.

Ukrayna Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada ayrıca;

“Ukrayna devlet sınırının Belarus tarafından ihlal edilmesi halinde, devletimizin BM Şartı ile güvence altına alınan meşru müdafaa hakkını kullanmak üzere gerekli tüm tedbirleri alacağı konusunda uyarıyoruz. Sonuç olarak, Belarus'taki tüm askeri birlikler, askeri tesisler ve ikmal yolları Ukrayna Silahlı Kuvvetleri için meşru hedefler haline gelecektir.”

ifadeleri kullanıldı.

Bakanlık ayrıca Belarus birliklerinin toplandığı bölgenin felaketin yaşandığı Chornobyl nükleer santraline yakın olduğuna dikkat çekti ve burada yapılacak herhangi bir askeri tatbikatın “Ukrayna'nın ulusal güvenliğine tehdit” oluşturacağını söyledi.

Belarus Ukrayna sınırındaki yığınak hakkında ne dedi?

Geçtiğimiz hafta Belarus Devlet Başkanı Alexander Lukaşenko, ülkesinin kuvvetlerinin yaklaşık üçte birini Ukrayna sınırına taşıdığını açıkladı.

Ancak Lukaşenko gerilimin tırmanmasından Ukrayna'yı sorumlu tuttu ve Ukrayna'yı saldırgan politikalar izlemekle ve 18 Ağustos'ta Belarus sınırına 120.000'den fazla asker göndermekle suçladı.

Belarus, Ukrayna sınırına uçak, hava savunma gücü ve cephanelik gönderdiğini de açıkladı.

Belarus, Ukrayna'yı 6 Ağustos'ta Rusya'nın Kursk bölgesine yaptığı saldırı sırasında hava sahasını ihlal etmekle suçladı. Minsk ilk olarak 10 Ağustos'ta askerlerin Ukrayna sınırına doğru hareket etmesini meşru müdafaa eylemi olarak ilan etti.

Savunma Bakanı Viktor Khrenin, Ukrayna askerlerinin topraklarına girmesi halinde Belarus'un “misilleme eylemine hazır olduğunu” belirtti.

Belarus'un Rusya-Ukrayna savaşına ilişkin tutumu nedir?

Belarus, 1991 yılında Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını kazanmasından bu yana Rusya ile yakın siyasi ve ekonomik ilişkilerini sürdürmektedir.

Lukaşenko, Putin'in sıkı bir müttefiki ve ülkesi Ukrayna ile savaşı boyunca Rusya'nın yanında yer aldı. Mart 2022'de, Rusya'nın Ukrayna'yı tam teşekküllü olarak işgal etmesinden kısa bir süre sonra, Belarus Moskova'ya destek gösterisi olarak Kiev'deki büyükelçiliğini tahliye etti.

Belarus ayrıca Rusya'nın kendi topraklarında asker konuşlandırmasına da izin verdi ki bu da Moskova'nın müttefikinin topraklarını Ukrayna'ya kuzeyden saldırmak için bir fırlatma rampası olarak kullanmasına olanak sağlıyor.

Ukrayna'nın Batılı müttefikleri, özellikle de ABD, Rusya'nın savaşına verdiği destek nedeniyle Belarus'a mali yaptırımlar, ihracat kontrolleri, hava sahası kısıtlamaları ve yetkililere vize kısıtlamaları da dahil olmak üzere bir dizi ceza uyguladı.

Ancak Belarus şimdiye kadar Ukrayna ile askeri bir çatışmaya girmekten uzak durdu. Sınıra asker yığılması ise bu durumun değişme ihtimalini arttırıyor.

Belarus ve Ukrayna doğrudan bir çatışmaya girebilir mi?

Londra merkezli Chatham House düşünce kuruluşundan Mathieu Boulegue'ye göre Kursk saldırısı Rusya'yı zor durumda bıraktı.

Boulegue, Wagner gibi özel askeri şirketlere atıfta bulunarak;

“Bence şu ana kadar gördüğümüz, Rus güçlerinin ve Rus paralı askerletinin Kursk saldırısından dikkat dağıtmak için Belarus topraklarından karşı saldırılar başlatmasıdır. Ancak Belarus'un kendi birliklerini savaşa göndereceğinden şüpheliyim."

değerlendirmesinde bulundu.

Boulegue ayrıca;

“Lukaşenko rejimi Kremlin'in tam bir vasal devleti, ancak Rusya için onu askeri operasyonlar için bir fırlatma rampası olarak tutmak, savaşa dahil etmekten daha değerli. Bunu yaptıkları anda, Minsk'teki rejim istikrarını kaybetme ve sert bir uluslararası tepkiye zorlama riskiyle karşı karşıya kalabilir.”

değerlendirmesinde bulundu.