Arab News: Türkiye Doğu Avrupa'da siyasi ve ekonomik gücünü artırıyor

Suudi Arabistan merkezli yayın organlarından Arab News'de, Türkiye'nin başta Polonya, Macaristan ve Romanya olmak üzere Doğu Avrupa ülkeleri ile ilişkilerinin değerlendirildiği bir analiz yayınlandı.

Doğu Avrupa ülkelerinin özellikle, Türkiye ile güçlü işbirliği yaparak askeri kapasitelerini güçlendirmeyi amaçladığı tespiti yapılan analizde, Türkiye'nin de Doğu Avrupa'daki siyasi ve ekonomik etkisini güçlendiren hamlelere imza attığı belirtildi.

Analizde ayrıca, Türkiye'nin Doğu Avrupa ülkeleriyle ilişkilerini geliştirmek için, üç temel alana odaklandığı belirtildi.

İşte Arab News'de yayınlanan analiz:

Son birkaç yıldır Türkiye'nin Doğu Avrupa ülkeleriyle, özellikle de Polonya, Macaristan ve Romanya ile ilişkilerinde artan bir eğilim söz konusu.

Yaklaşımlarındaki farklılıklara rağmen bu ülkeler Türkiye ile ortak çıkarları paylaşıyor ve özellikle Rusya'nın 2022'de Ukrayna'yı işgali ve tırmanan göç krizinin ardından Avrupa güvenlik sorunlarından muaf olmadığından, Ankara ile bu Doğu Avrupa devletleri arasında gelişen bağlar daha yakından incelenmeyi hak ediyor.

Türkiye, Doğu Avrupa ülkeleriyle ilişkilerini geliştirmek için üç temel alana odaklanıyor.

Avrupa güvenlik çerçevesinin bir parçası olarak NATO içinde askeri işbirliği kurmak, Ankara'nın AB'ye katılım süreci konusunda farklı görüşlere sahip ülkelerle ilişkileri dengelemek ve Polonya, Romanya ve Macaristan'ın çıkarlarıyla uyumlu olarak Doğu Avrupa'daki siyasi ve ekonomik etkisini güçlendirmek.

Bu ülkeler arasında Polonya, Türkiye ile daha yakın güvenlik ilişkileri arayışında. Her iki ülke de NATO'nun önemli üyelerinden olup, Türkiye ABD'den sonra NATO'nun en büyük ikinci ordusuna sahipken, Polonya üçüncü sırada yer almaktadır.

Yeni açıklanan rakamlara göre Polonya ordusunun büyüklüğü son on yılda iki kattan fazla arttı.

NATO'nun en büyük dokuzuncu ordusu olduğu 2014 yılında 99.000 olan personel sayısı, NATO'nun bu yılki tahminlerine göre 216 bine ulaştı.

Polonya, Avrupa da dahil olmak üzere dünyanın farklı yerlerinden büyük ilgi gören Türk savunma sanayisine ilgi duyan devletler arasında yer alıyor. Haziran ayında Türk savunma sanayi üreticisi Baykar, 270 milyon dolar maliyetle sipariş edilen Bayraktar TB-2 adlı Türk insansız hava araçlarının son partisini Polonya'ya teslim etti.

Polonyalı politika yapıcılar, çoğunlukla Ankara'nın Rusya'ya yaklaşımıyla ilgili olan farklılıklarına rağmen, Türkiye ile güçlü güvenlik ilişkilerini sürdürmenin ülkeleri için elzem olduğunun altını çiziyor.

Polonya, doğu kanadında kilit bir NATO müttefiki olarak hizmet vermektedir. Hem Türkiye hem de Polonya NATO'nun kolektif güvenlik ilkelerine güçlü bir bağlılık göstermişlerdir ve ittifakın ortak tehditlere karşı işbirliğini içeren faaliyetlerinin bir parçasıdırlar.

Güçlü iradelerine rağmen, savunma işbirliklerinin kapsamı ve etkinliği henüz potansiyeline ulaşmamıştır. Her iki devlet de, ikili ya da çok taraflı olarak, sadece kendi güvenliklerini güçlendirmek için değil, aynı zamanda Avrupa'nın ve ötesinin daha geniş çaplı istikrarına katkıda bulunmak için savunma bağlarını geliştirmeye çalışmaktadır.

Rus saldırganlığının neden olduğu bölgesel istikrarsızlık, terörizm ve hibrid tehditler ortak güvenlik sorunlarıdır. NATO çerçevesinde ve ötesinde, ittifakın doğu kanadını güçlendirmek için koordineli stratejiler yoluyla bu tehditlere karşı koyabilirler.Dahası Polonya, Türkiye'nin 2005 yılında başlayan ancak Ankara'nın birliğin bazı üyeleriyle gergin ilişkileri nedeniyle duraklayan AB üyeliğine tam destek vermektedir.

Varşova, Türkiye ve Romanya'yı Polonya'nın “kilit müttefikleri” olarak tanımladı ve bu üç ülkenin dışişleri bakanlarının NATO'nun doğu kanadının güvenliğine yatırım yapma ihtiyacı konusunda uyum sağlamaları gerektiğini söyledi.

Türkiye ve Romanya, Bulgaristan ile birlikte Temmuz ayında Ukrayna'dan yapılan tahıl sevkiyatının güvenliğini sağlamak amacıyla Karadeniz'de ortak mayın temizleme operasyonları başlatmıştı.

Türkiye'nin öncülük ettiği anlaşma kapsamında üç ülke, Rusya'nın işgalinin başlangıcından bu yana Karadeniz'de sürüklenen mayınları temizleme çabalarını denetlemeyi amaçlıyor.

Diğer NATO üyeleri bu girişime dahil olmasa da, 2022 yılında Karadeniz Tahıl Girişimi'ne aracılık eden Türkiye, mayın temizleme anlaşmasında önemli bir rol oynuyor.

Karadeniz, bu üç devletin de üyesi olduğu NATO için stratejik bir öneme sahip. Türkiye ve Romanya da F-16 savaş uçaklarıyla NATO hava sahasının doğu kanadını koruyor. Geçtiğimiz Aralık ayında Türk F-16 savaş uçakları ilk kez NATO'nun güneydeki güçlendirilmiş hava polisliği görevine katılmak üzere Romanya'ya konuşlandı.

Romanya ve Polonya ile karşılaştırıldığında Macaristan'ın NATO ve Rusya'ya yaklaşımında Türkiye ile daha fazla ortak nokta bulunuyor. Bazı NATO ve AB üyeleri Türkiye'yi ittifak içinde garip bir ülke olarak görürken, Macaristan Türkiye'yi yakın bir ortak ve daha geniş dış politika stratejisinin bir parçası olarak bir rol model olarak görüyor.

Macaristan ve Türkiye, İsveç'in transatlantik askeri ittifaka katılma teklifini onaylamakta ayak sürüyen iki NATO ülkesiydi. İsveç'in Mart ayında NATO'ya tam üye olması, Ankara ve Budapeşte'nin nihayet onay vermesinin ardından gerçekleşti. Yine de bu, talepleri farklı olduğu için NATO ile pazarlık yaparken çıkarlarının aynı olduğu anlamına gelmiyor.

Macaristan ayrıca AB içinde ekonomik tarafsızlık ve “geleneksel Batı ittifakından uzaklaşma” için de çaba sarf ediyor. Bu bağlamda Türkiye ile enerji alanında işbirliğine dahi yaptı. Macaristan Nisan ayında yaptığı anlaşma ile Türkiye'den gaz ithal eden ilk komşu olmayan ülke oldu.

Bu Doğu Avrupa ülkelerinin Türkiye ile ilişkilerine bakıldığında, NATO içindeki konumlarını yeniden tanımlamayı ve Türkiye ile güçlü bir işbirliği yaparak askeri kapasitelerini güçlendirmeyi amaçladıkları belirtilebilir.