Hindistan Ermenistan'ı neden kışkırtıyor?

Son dönemlerde Ermenistan'ı Azerbaycan'a karşı kışkırtma konusunda adeta bir yarış başladı. Başka konularda birbirine giren ABD ve İran bu konuda beraber hareket ediyor. Ayrıca Fransa başta olmak üzere AB ülkeleri ve Hindistan da bu yarışta başı çekiyor. Sadece son dönemlerde yapılan askeri-silah yardımına bakıldığında niyet daha iyi anlaşılıyor. Ermenistan son günlerde;

• AB'den 10 milyon avroluk askeri yardım desteği aldı.

• ABD ile askeri tatbikat gerçekleştirdi.

• Hindistan'dan 2024-2025 yılları için 600 milyon dolarlık silah siparişi verdi, ki bu rakam Hindistan'ın gelecek yıl için ayrdığı en büyük siparişti.

• İran ile 500 milyon dolarlık gizli silah anlaşması imzaladı.

Son maddeyi ekledim ama şu notu da düşeyim: Ermenistan Savunma Bakanlığı, gizli anlaşma iddiasını tekzip eden bir açıklama yaptı.

Gerçek olan bir şey var ki, birileri Ermenistan'ı, kaldıramayacağı bir yükün altına sokmak istiyor.

Bunun işaretlerini Ermenistan'ın son dönemlerde yaptığı saldırı girişimlerinden alıyoruz. Örneğin bu sabah Azerbaycan Savunma Bakanlığı, 28 Temmuz'da Azerbaycan'a ait Laçın ili yönündeki mevziler üzerinde keşif uçuşu yapan Ermenistan'a ait insansız hava aracının (İHA) bölgeden uzaklaştırıldığını açıkladı.

Kelbecer saldırısı ABD-Fransa-AB gözetiminde yapıldı iddiası

Yine 20 Temmuz'da Ermenistan ordusu Kelbecer yönüne ağır silahlar, Tovuz yönüne ise drone/İHA kullanarak provokasyonlar yaptığını bildirdi. Azerbaycan'da Rusça yayın yapan Minval sitesi, bu saldırıların ABD'li, Fransız ve bazı AB asker-istihbaratçı yetkililerin gözetiminde yapıldığını yazdı.

Ermenistan merkezli provokasyonların perde arkasında ne olduğunu incelemeye çalıştığımızda ABD ve Fransa ile birlikte Hindistan'ın öne çıkmaya başladığını görüyoruz. Peki Hindistan neden bu konuda Türkiye'yi karşısına almayı göze alacak kadar aktif bir Türkiye-Azerbaycan karşıtlığı politikası izlemeye başladı?

Bu sorunun yanıtı aramaya başlayalım:

Her şeyin başlangıcının, Karabağ'ın işgalden kurtarıldığı 44 günlük Vatan mücadelesiyle başladığını söylemeye gerek yok. Mağlup olan sadece Ermenistan değildi. Yıllarca işgali destekleyenler de büyük yenilgi almış, hem vatan topraklarımız kurtarılmış hem de Güney Kafkasya jeopolitiğinde dengeler alt üst edilmişti. Türkiye ile Rusya'nın zımni de olsa uzlaştığı süreç sonunda Türkiye, Rusya ve Azerbaycan kazançlı çıkmıştı.

Enerji kaynakları ve koridorları, ticaret koridorları açısından son derece stratejik olan bölgede artık söz sahibi bu ülkelerdi. Ermenistan'ın Başbakanı Paşinyan da bu durumu kabullenmiş, fanatizm politikalarının çıkmaz olduğunu görerek, rasyonel akılla hareket etmenin önemini anlamıştı. Söylemleri bunu gösteriyordu.

Türkiye ile Azerbaycan arasında projelendirilen Zengezur koridoru da bu yeni dönemin en önemli ticaret atacağı oldu. Koridor Türkiye'yi hem Azerbaycan ile hem de Türk dünyasıyla birbirine bağlayacak.

Ayrıca Güney Kafkasya jeopolitiğinde önemli bir ittifak da ortaya çıktı: Türkiye-Azerbaycan-Pakistan. Askeri, siyasi ve ekonomik anlamda gelişen bu üçlü ittifak, nüfus, zenginlik ve askeri güç bakımından küresel hegemonya mücadelesinin önemli bir merkezi olan Asya'nın içinde kuvvet çarpanı olabilecek nitelikte.

Bu yeni denge, yıllarca Ermenistan'ı bölgede kendi çıkarları için kullanmaya ABD ve Fransa'nın işine gelmedi. Özellikle Fransa, hem Paşinyan yönetimini baskı altına almak hem de çeteci yapıları desteklemek için adımlar atıyor. Ancak dikkat çeken bir başka ülke öne çıktı: Hindistan.

Türkiye-Azerbaycan-Pakistan'a karşı Hindistan-İran-Ermenistan ittifakı

Hindistan basınında son dönemlerde çıkan bazı yazılar, Yeni Delhi yönetiminin bölgede aktif olma niyetini gösteriyor. Son dönemlerde Hint basınında, Güney Kafkasya'da Türk-Azerbaycan ittifakının güçlendiğine, Zengezur koridoru'nun açılmasının Hindistan için kötü sonuçlar doğuracağına ve Uluslararası Kuzey-Güney Ulaşım Koridoru (NSTC)'nun tehlikeye atacağına dikkat çekiliyor.

Zengezur koridorunun aktif hale gelmesi durumunda Uluslararası Kuzey-Güney Ulaşım Koridoru projesinin uygulanmasının mümkün olmayacağından bahseden Hint basını, "Bu projenin gerçekleştirilmesi, Ermenistan-İran sınırının ortadan kalkmasına ve dolayısıyla Basra Körfezi-Karadeniz projesinin uygulanmasının imkansızlığına yol açacaktır. Dahası, İran-Azerbaycan-Rusya güzergahı da dahil olmak üzere INSTC'yi tehlikeye atmaktadır" ifadelerini kullandı.

Hindistan'ın Türkiye-Azerbaycan-Pakistan üçlü ittifakı benzeri bir ittifakı bölgede İran ve Ermenistan ile kurmak istediği belirtiliyor.

Ermenistan'a silah satışında artış

Bu kapsamda çeşitli adımlar atıyor. Öncelikle Ermenistan ile giderek gelişen bir ilişkiye sahip. Hindistan, 2020 yılından bu yana Ermenistan'a yaklaşık 2 milyar dolarlık bir silah satışı gerçekleştirdi ve bu rakam Ermenistan'ı Hint silahlarının en büyük yabancı alıcısı yapıyor.

Bu tarihten itibaren yapılan alımlarda Hindistan Ermenistan'la 155 mm çekili ve kundağı motorlu obüsler, Pinaka MLRS, ATGM'ler, radarlar, Akash hava savunma sistemleri ve İHA karşıtı sistemlerinin satışıyla ilgili sözleşmeler yaptı. Hintli uzmanlara göre, Hindistan silahlarının en büyük ithalatçısı haline gelen Ermenistan, Güney Kafkasya'da giderek Hindistan'ın stratejik müttefiki haline geliyor. Askeri anlaşmalara ek olarak, tarafların karşılıklı askeri ataşe atamaları savunma sektöründe daha çok çalışacaklarına işaret ediyor.

Hindistan ayrıca, İran'la gelişen ilişkilerinde de Ermenistan'ı destekleyecek altyapı oluşturuyor. Örneğin 13 Mayıs 2024 tarihinde detaylarını ilerleyen satırlarda aktaracağımız Çabahar Limanı anlaşmasıyla Ermenistan'ı bir ticari partner yapmayı planlıyor.

İran'la Çabahar Limanı Anlaşması

Hindistan, son yirmi yıldır İran, Afganistan ve Orta Asya ülkelerine mal ihraç etmek ve Çin tarafından geliştirilen Pakistan'daki Gwadar ve Karaçi limanlarını atlatmak için Çabahar limanını radarına almıştı. Muradına 13 Mayıs 2024 tarihinde erdi. İran ile yapılan anlaşmayla Umman Körfezi'ndeki Çabahar Limanı'nın geliştirilmesi ve işletilmesi hakkı Hindistan'a verildi. Anlaşma kapsamında, Indian Ports Global Limited (IPGL) şirketi, Çabahar limanına 120 milyon dolar yatırım yapacak ve ek olarak 250 milyon dolar finansman sağlayacak.

Bu hamle ile Hindistan;

• Güney Kafkasya jeopolitiğindeki etkisini artırmak,

• Afganistan ve Orta Asya yolunu açmak,

•  Çin'in bölgedeki etkisini dengelemek,

• Rusya ile bağlantı kurmak gibi amaçlarını gerçekleştirecek.

Ayrıca İran ve Ermenistan ile beraber aktardığımız üçlü ittifakı oluşturmak da bu açıdan hedefler arasında yer alıyor.

Peki sorun ne?

Başta da yazdığımız gibi Zengezur Koridoru. Koridor, Hindistan'ın Umman Körfezi'nden karayoluyla kuzeye çıkışının önünde engel olarak gözüküyor. Bu yüzden de ABD, Fransa ve İran'ın yanına artık Güney Kafkasya jeopolitiğinde Hindistan'ı da büyük bir rakip olarak eklemek mümkün.