The Australian Strategic Policy Institute: İsrail ile Husiler arasındaki çatışmaların geleceği nasıl şekillenecek?

Avustralya merkezli düşünce kuruluşlarından The Australian Strategic Policy Institute'de İsrail ve Husiler arasında son dönemde giderek artan çatışmaların etkilerinin ve olası geleceğinin değerlendirildiği bir analiz yayınlandı.

İsrail'in son dönemde ABD ve İngiliz güçleri ile birlikte Husilere ait çok sayıda noktaya saldırılar düzenlediğine dikkat çekilen analizde, İsrail ve İran destekli Husiler arasındaki çatışmaların bölgesel olarak yayılma riskine dikkat çekildi.

Analizde ayrıca; Suudi Arabistan'ın da Yemen'de bulunan Husi güçlerine karşı yeni dönemde harekete geçebileceğine dair gelişmelerin ayrıntılarına yer verildi.

İşte The Australian Strategic Policy Institute'de yayınlanan analiz:

Husi askeri sözcüsü Yahya Saree, Yemenli grubun İsrail'in merkezine yönelik saldırılarının devam edeceğini duyurdu.

İsrail ordusu ise ABD ve İngiliz güçleri ile birlikte son dönemde Sanaa Uluslararası Havalimanı, Hezyaz ve Ras Kanatib elektrik santralleri ile Hudeyde, Salif ve Ras Kanatib limanları dahil olmak üzere çok sayıda karşılık düzenledi.

Bu kısasa kısas askeri eylemler, İsrail ile Husiler arasında yeni bir tırmanma sarmalına yol açtı.

İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, Husilerin Hamas, Hizbullah ve Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ın yenilgiye giden yolunu izleyeceği konusunda tehditte bulundu

Husi Siyasi Büro yetkilisi Muhammed el-Buhaiti ısrarla Gazze'deki soykırıma son verene kadar İsrail'e yönelik saldırıları arttırma sözü veriyor.

Bu ateşli retoriğe rağmen İsrail'in Husilere yönelik genişletilmiş askeri müdahalesinin kesin bir zafer getirmesi pek mümkün görünmüyor. İran'ın Husilere desteğini sürdürmesi ve Yemenli grubun İsrail saldırıları etrafında bir kuşatma yaratma kabiliyeti, çıkmazın devam edeceğine işaret ediyor.

Bununla birlikte, yoğunlaşan İsrail-Husi çatışması Yemen sınırlarının ötesine yayılma ve Batı'nın ticari deniz varlıklarını tehdit etme potansiyeline sahip olmaya devam ediyor.

İsrail hava savunması, Husi füze saldırılarından kaynaklanan kayıpları sınırlamada büyük ölçüde etkili olsa da, saldırılar İsrail'in başını ağrıtmaya devam ediyor.

Eilat limanı artık güvenilir bir transit merkezi değil ve bazı İsrail gemileri dolambaçlı rotalar üzerinden Afrika'yı dolaşmak zorunda kalıyor.

Grevler yabancı havayolu şirketlerinin İsrail'e uçuşlarını iptal etmesine ve turizmin kurumasına neden oldu. İsrail ekonomisine vurulan bu darbeler, bazı Husi füzeleri ve insansız hava araçları İsrail'in son derece sofistike savunma sistemlerini aşabildiği için azalacak gibi görünmüyor.

İsrail Husi tehdidini etkisiz hale getirmekte neden bu kadar zorlanıyor?

Husilerin insansız hava araçları ve füze saldırılarına karşı hazırlıklı olunmaması buna katkıda bulunan faktörlerden biri.

Husi lideri Abdul Malik el Husi Mart 2018'de;

“İsrail'in Lübnan ya da Filistin'e karşı açacağı herhangi bir savaşa tüm güçlerimiz ile katılmaya hazırız”

açıklamasında bulunmuş ve Hizbullah ile güçlü bir ittifak kurmuş olsa da İsrailli yetkililer Husi tehdidine nispeten daha az dikkate almıştı.

Husiler Ağustos 2018'de Mısır'a giden bir Suudi petrol tankerine saldırdığında Netanyahu, Bab al-Mandeb Boğazı'nı kapatması halinde İran'a karşı askeri eylem tehdidinde bulunmuş ve İsrail'in Yemenli gruba yönelik politikasını belirsiz bırakmıştı.

Husilerin insansız hava aracı ve füze kabiliyetlerindeki genişleme, Ekim 2023'te Gazze savaşı başlayana kadar İsrail'in radarı altında devam etti ve o zamandan beri İsrail'i büyük ölçüde zorlamaya devam ediyor.

Husilere yönelik hava saldırılarının ciddi sınırlılıkları da bir diğer kritik faktör. Yemen'de Suudi Arabistan öncülüğündeki askeri müdahale sırasında koalisyon, Husilere karşı ancak hava saldırılarını kara gücü konuşlandırmalarıyla birleştirdiğinde anlamlı toprak kazanımları elde edebildi.

İsrail, ABD ve İngiltere'nin Husilere ait hava varlıklarına yönelik düzensiz yoğunluktaki hava saldırıları, daha öncekilere kıyasla bir tırmanış niteliğinde ve görünen o ki; Husiler fırtınayı atlatmak için iyi hazırlanmış durumda.

Bu da İsrail'in çok daha geniş kapsamlı bir askeri müdahaleye girişmesi ve Husilerin kabiliyetlerini ciddi şekilde zayıflatmak için geniş kapsamlı çok taraflı bir koalisyon kurması gerektiği anlamına geliyor.

İran İsrail'e karşı Husileri nasıl destekleyebilir?

Esad'ın iktidardan düşmesi ve İsrail'in hava saldırıları İran'ın Direniş Ekseni'nin kabiliyetlerini ciddi ölçüde zayıflatırken, Yemen'in Tahran için stratejik önemi arttı.

Ayetullah Ali Hamaney yeni yıl konuşmasında Husileri ve Hizbullah'ı “direnişin sembolleri” olarak selamladı ve Yemen'in kazanacağını ilan etti.

Eski Devrim Muhafızları Komutanı Hüseyin Allahkaram da kısa süre önce Yemen'in İran'ın Direniş Ekseni'nin omurgası olarak Suriye'nin yerini aldığını savundu.

Yemen uzmanı ve Carnegie Endowment for International Peace'de Ortadoğu uzmanı olan İbrahim Celal de, İran'ın bu söyleminin ciddiye alınması gerektiğine inanıyor.

Celal yaptığı değerlendirmede;

“Husiler Direniş Ekseni'nin tırmanmasına öncülük ediyor”

diyerek Hizbullah'ın aldığı darbeler, Esad'ın düşüşü ve Iraklı milislerin dizginlenmesinin İran'ın Husilere daha fazla yardım etmesine yol açacağını savundu.

Husiler silah üretiminde kendi kendilerine yettiklerini iddia etseler de İran'ın son günlerde Yemen'e silah sevkiyatını artırdığı bildiriliyor. Uzmanlar Husilerin hipersonik yeteneklere sahip olduğundan şüphe etse de Filistin-2 füzesi ile İran'ın Fettah sınıfı füzeleri arasındaki yakın benzerlik büyük ilgi gördü.

Husiler İran'dan başka yollarla da destek isteyebilir.

İranlı güvenlik uzmanı Hassan Hanizadeh, Husilerin İsrail'e karşı büyük çaplı bir füze saldırısı başlatmaya karar vermeleri halinde Irak'taki Haşdi Şabi ve Harakat Hizbullah el-Nuceba milislerinden destek alabileceklerini öne sürüyor.

Husiler ve Irak İslami Direnişi Mayıs 2024'te İsrail'e karşı askeri operasyonları koordine etmeye başladı ve Husiler Bağdat'ta bir siyasi ofis işletiyor.

İsrail-Husi çatışmasında tırmanma beklentileri

İsrail ile Husiler arasındaki çatışmaların yoğunlaşması, Yemen'de devam eden iç savaşı yeniden alevlendirme potansiyeline sahip. BAE'ye bağlı Güney Yemenli ayrılıkçı bir örgüt olan Güney Geçiş Konseyi (STC) Husilere karşı daha güçlü bir askeri harekat için sürekli lobi faaliyeti yürüttü.

Her ne kadar Husiler kuzey Yemen'de geniş askeri cephanelikleri ve binlerce sadık piyadeleriyle iktidarı demir yumruk gibi ellerinde tutuyor gibi görünseler de Esad'ın düşüşü bazı Husi muhaliflerinin benzer bir hızlı rejim değişikliği hayal etmelerine neden oldu.

İsrail-Husi çatışmasının bölgeselleşmesi riski de giderek artıyor.

Son BM Güvenlik Konseyi toplantısında İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Sa'ar Husilere karşı çok taraflı bir koalisyon ve grubun yabancı bir terör örgütü olduğu konusunda ortak bir anlayış oluşturmaya çalıştı.

Sa'ar uluslararası destek arayışında Husilerin Kızıldeniz gemiciliğine ve Süveyş Kanalı'na yönelik tehditlerinin altını çizdi. Suudi Arabistan'ın İsrail'in Husilere karşı yürüttüğü savaşla ilişkili olduğu algısı onu da çatışmanın içine çekebilir.

Temmuz ayında Husiler Suudi Arabistan ve ABD'yi Aden'deki Merkez Bankası'nı Sanaa'daki mali işlemleri bloke etmeye zorlamakla suçladı ve mali baskının devam etmesi halinde “Riyad'a savaş açacakları” uyarısında bulundu.

Suudi Arabistan'ın Yemen'e askeri bir müdahaleden çekinmesi, krizi diplomasi yoluyla yatıştırmasına ve Husilerle “ekonomik gerilimi azaltma anlaşması” imzalamasına neden oldu.

Bununla birlikte, Husiler tarafından yönetilen Al-Masirah yayın organı, İngiliz MI6 ve Suudi istihbarat işbirliği hakkında komplo teorileri yaymaya ve Suudi Arabistan'ı Yemen'e karşı saldırgan olarak göstermeye devam ediyor.

Husilerin deniz taşımacılığı varlıklarına yönelik saldırıları 2024 yılının ikinci yarısında %44 oranında azalmış olsa da ticari faaliyetler için tehdit oluşturmaya devam ediyor.

Lübnan'daki kırılgan ateşkes sürerken ve Gazze'deki rehinelerin serbest bırakılması için Hamas'la yürütülen müzakereler ivme kazanırken, Yemen İsrail'in İran'la yürüttüğü vekalet savaşında giderek tırmanan bir cephe hattı haline geliyor.

Ancak ne İsrail ne de Husiler askeri yollarla bir üstünlük elde edemedikçe, en büyük kaybedenler sivil Yemen halkı olacak.