Al Jazeera: Trump'ın Suriye yaptırımlarını kaldırması ve İran'ın bölgesel yenilgisi

Katar merkezli yayın organlarından Al Jazeera'de, ABD Başkanı Donald Trump'ın Körfez turunda Suriye'ye yönelik yaptırımları kaldırmasının olası etkilerinin değerlendirildiği bir analiz yayınlandı.

Trump'ın Körfez turu sırasında Suriye'ye karşı uygulanan yaptırımları kaldırma kararı almasının bölge dengeleri açısından yeni bir gerçekliğe işaret ettiği belirtilen analizde, İsrail'in Türkiye destekli Eş Şaraa hükümetine yönelik saldırgan yaklaşımı nedeniyle artık ABD ve Batı tarafından izole edilmiş göründüğü tespiti yapıldı.

Analizde ayrıca; bu kararın Suriye'nin geleceği için köklü değişimler getireceği belirtilirken, Rusya ve özellikle de İran için büyük bir yenilgi olacağı değerlendirmesi yapıldı.

İşte Al Jazeera'da yayınlanan analiz:

ABD Başkanı Trump 13 Mayıs'ta Riyad'dayken Suriye'ye yönelik yaptırımları kaldırdığını açıkladı ve ardından 14 Mayıs'ta Suriye Devlet Başkanı Ahmed Eş Şaraa ile görüşerek teşekkürlerini iletti.

Trump yaptırımların kaldırılmasının nasıl gerçekleşeceği konusunda ayrıntı vermezken, Suriye'ye “ayağa kalkması için bir şans” vermek istediğini belirtti.

Bu hamle aslında, ABD hükümeti içindeki sert bir anlaşmazlığı da çözdü.

Zira bir tarafta ABD ve İsrail, diğer tarafta ise Amerika'nın Türk ve Avrupalı müttefikleri arasında yaşanan çatlağı kapattı ve en önemlisi, İran'ın zayıf ve bölünmüş bir Suriye'yi “Şii Hilali ”ni yeniden kurmak için kullanma ihtimalini tartışmasız bir şekilde engelledi.

İran'ın ve vekillerinin uğradığı bir dizi yenilginin ve uluslararası toplumun Orta Doğu'daki saflarının sıklaşmasının ardından gelen bu adım beklenenden daha kıymetli olabilir.

İsrail, Türkiye destekli Eş Şaraa hükümetine yönelik saldırgan yaklaşımı nedeniyle artık ABD ve Batı tarafından izole edilmiş görünüyor.

Bununla birlikte, ABD Dışişleri Bakanı ile Suriye Dışişleri Bakanı arasında bu hafta Türkiye'de yapılan toplantılar sürecin artık resmiyete dönüştüğünü gösterdi.

Yaptırımların ABD Kongresi tarafından resmi olarak ne zaman kaldırılacağına dair bir belirti yok ve bu zaman alabilir. Ancak Trump bunu Kongre'den beklemeden bir başkanlık kararnamesi ile aşabilir.

Suriye'de dengeler

Bu gelişmenin, Esad rejiminden kalan kimyasal ve diğer kitle imha silahları sorunlarının çözülmesine yardımcı olması ve DEAŞ ile mücadele edilmesi konusunda bir atılım yapılmasını sağlayabilir.

Diğer yandan, İran Devrim Muhafızları ve Hizbullah başta olmak üzere, uzun süredir Suriye'de faaliyet gösteren terörist ve militan örgütlerin de tamamen sonunu getirebilir.

Şüphesiz olarak bu uzlaşıya rağmen yeni Suriye yönetimi, kendi toprakları üzerinde ABD askeri operasyonlarına yeşil ışık yakmayacak. Çünkü, Şam'ı karmaşık güvenlik ve diplomatik sorunlarla karşı karşıya bırakan kilit yabancı askeri unsurların artık kendi toprakları üzerinde olmasını istemiyor.

Rusya faktörü

Esed'in düşüşü şüphesiz olarak Moskova için muazzam bir jeostratejik darbe oldu.

Özellikle de 2019'da dönemin Dışişleri Bakanı Mike Pompeo'nun Putin'e Suriye bataklığına uzlaşmacı bir çözüm önerdiği ve Putin'in bunu reddettiği düşünüldüğünde bu gerçek daha da fazla etki uyandırdı.

Moskova ise Lazkiye yakınlarındaki üslerini muhafaza etme konusunda Şam'la görüşüyor ve Rusya ile Suriye'nin yeni yöneticileri arasındaki pragmatik bir süreç işletmeye çalışıyor.

Ve görünüşe göre çeşitli kaynaklar ne Türkiye'nin ne de İsrail'in Rusların gitmesiyle özellikle ilgilenmediğini, çünkü her ikisinin de Rusya'yı Suriye siyasetinde potansiyel bir müttefik olarak gördüğünü ortaya koyuyor.

Moskova ile Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın kazan-kazan ilişkisi düşünüldüğünde, Türkiye'nin zaten Suriye'de İsrail yerine Rusya ile çalışmayı tercih etmesi kaçınılmaz bir gerçek.

Diğer yandan, Trump'ın kararının jeostratejik gerekçesi ve bu gelişmelerin sebebi ne olursa olsun, bunlar Suriye halkı için büyük bir artı olacak.

Yaptırımların kaldırılması, on yıldan fazladır iç savaş ve kaos ile sınanan bir halk için huzurun ve ekonomik refahın önünü açacak.