ABD merkezli yayın organlarından Gzero Media'da ABD ve İran arasında artan gerilimin geleceğinin ve olası senaryoların değerlendirildiği bir analiz yayınlandı.

ABD Başkan Donald Trump'ın İran'a gönderdiği mektubun detaylarına yer verilen analizde, İran'ın Umman aracılığı ile gönderdiği cevabın çözüme katkı sunmadığı ve gerilimin bir savaşa evrileceğine dair emarelerin arttığına dikkat çekildi.

Analizde ayrıca; Trump'ın ültimatomunun süresi dolduğunda dünyanın yeni bir sürprizle karşılacağı tespiti yapıldı.

İşte Gzero Media'da yayınlanan analiz:

Amerika Birleşik Devletleri, İran'a yönelik “maksimum baskı” kampanyasını hızlandırıyor.

ABD Başkan Donald Trump Mart ayı başında İran'ın Dini Lideri Ali Hamaney'e gönderdiği mektupta Tahran'a bir ültimatom verdi ve;

“Ya iki ay içinde ABD ile yeni bir nükleer anlaşmaya varın ya da daha önce hiç görmeğiniz türden bir bombardımanla ve doğrudan askeri harekatla karşı karşıya kalın”

ifadelerini kullandı.

Mektupta aBirleşik Arap Emirlikleri'nin arabuluculuk yapması önerildi ve Trump'ın diplomatik bir çözümü tercih ettiği ifade ediliyordu.

Trump mektupta ayrıca;

“Diğer seçenek yerine bir barış anlaşmasını tercih ederim, ancak diğer seçenek de sorunu çözecektir”

tehdidinde bulundu.

İran yönetiminin buna nasıl karşılık vereceğini düşünmesi için geçen üç hafta içinde ABD adımlarını hızlandırdı.

İlk olarak İran'ın bölgedeki son işlevsel müttefiki olan Yemen'deki Husilere karşı 15 Mart'ta başlayan ve bugüne kadar devam eden yoğun hava saldırıları geldi. Ardından ABD, Shandong'da bulunan ve İran'dan ham petrol satın alan Çinli kuruluşlara karşı ilk kez yaptırım kararı aldı.

Ve geçtiğimiz günlerde ABD ordusu, İran'ın güçlendirilmiş zenginleştirme tesislerini vurmak için gereken 30.000 lb. ağırlığındaki sığınak delici bombaları taşıma kapasitesine sahip B-2 hayalet bombardıman uçağı filosunu, hem Yemen hem de İran'ın menzilinde bulunan Hint Okyanusu'ndaki Diego Garcia üssüne konuşlandırdı.

Süreç bir savaşa mı evrilecek?

İran, Trump'ın mektubuna tercih ettiği arabulucu olan Umman aracılığıyla verdiği resmi yanıtta ABD ile doğrudan müzakereleri reddetti.

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan yaptığı açıklamada, İran'ın maksimum baskı uygulanırken Trump yönetimiyle doğrudan konuşmayacağını ancak Tahran'ın Ummanlılar aracılığıyla dolaylı olarak Washington'la temas kurmaya istekli olduğunu belirtti.

Trump'ın verdiği iki aylık sürenin bir anlaşmaya varmak için mi yoksa müzakerelere başlamak için mi olduğu belirsizliğini koruyor.

Her iki durumda da, birbirlerine derin bir güvensizlik duyan iki tarafın, İran'ın nükleer programı ve bölgesel vekillere destek gibi karmaşık konularda sadece birkaç ay içinde bir anlaşmaya varma ihtimali yok.

Peki bu Trump'ın ültimatomunun çatışmayla sonuçlanmaya mahkum olduğu anlamına mı geliyor?

ABD istihbaratı İran'ın nükleer silah yapmadığını değerlendirse de, altı nükleer silah üretmeye yetecek kadar %60 zenginleştirilmiş uranyuma sahip olduğunu düşünüyor.

Avrupalı hükümetler, İran'ın bu yaza kadar zenginleştirme faaliyetlerini dizginlememesi halinde, 2015 nükleer anlaşmasının bir parçası olarak kaldırılan BM yaptırımlarını, anlaşmanın Ekim ayında sona ermesinden önce “geri çekeceklerini” ve artık bunu yapamayacaklarını uzun zamandır açıkça belirtiyorlar.

İran ise Avrupa'ya, yaptırımların geri alınmasına Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması'ndan çekilerek karşılık vereceğine söz verdi.

Kuzey Kore'nin oluşturduğu emsal ve Tahran'ın nükleer programının halihazırdaki gelişmiş durumu göz önüne alındığında, İsrail'in Trump'ı İran'ın yeraltı nükleer tesislerine ortak bir saldırıyı desteklemeye ikna etmesi muhtemel görünüyor. 

Bu da Trump ültimatom vermemiş olsaydı bile ABD ve İran'ın bu yılın sonlarına doğru muhtemelen bir çarpışmaya doğru gittiği anlamına geliyor.

Sonuç

Her ne kadar yaz aylarından önce bir anlaşmaya varılması pek olası olmasa da, iki tarafın da gerilimi tırmandırmaktan kaçınmak istemesi, Trump'ın Tahran'ın bu koşullar altında verebileceği nispeten küçük tavizlere açık olacağını gösteriyor.

Ancak bu tavizlerin geri adım değil sadece süre vermek olarak gerçekleşmesi muhtemel ve bu en iyi senaryo da bile İran'a bir saldırının mümkün olduğunu gösteriyor.

Trump'ın ültimatomunun süresi dolduğunda ve olumlu ya da olumsuz bir sonuca ulaştığında dünya yeni bir sürprizle karşılaşabilir.