National Security Journal: Ukrayna savaşı nasıl sona erebilir?

ABD merkezli düşünce kuruluşlarından National Security Journal'da, son günlerde hızlı bir şekilde yaşanan diplomatik gelişmelerin Rusya-Ukrayna savaşının geleceğine nasıl etki edebileceğine dair değerlendirmelerin yapıldığı bir analiz yayınlandı.

Önce Alaska'da Trump ve Putin arasında düzenlenen, ardından ise Beyaz Saray'da AB liderleri ve Zelesnkiy'nin katıldığı zirvelerin, 3 yılını geride bırakan savaş için ilk defa bu kadar yüksek düzeyde bir diplomatik çözüm umudunu artırdığı belirtilen analizde, özellikle tarafların daha iyimser bir noktaya geldiğine dikkat çekildi.

Analizde ayrıca; toprak takası iddiaları, güvenlik garantisi seçenekleri ve planlanan müzakerelere dair değerlendirmelere yer verildi.

İşte National Security Journal'da yayınlanan analiz:

ABD Başkanı Trump ve Rusya Devlet Başkanı Putin arasındaki görüşmenin ardından Avrupalı liderlerin de devreye girmesi ile birlikte, 3 yılını geride bırakan kanlı Rusya-Ukrayna savaşının sona ermesine dair umutlar arttı.

Tam anlamı ile bir sonuca yaklaşıldığını söylemek için henüz çok erken olsa da yapılan zirveler, savaşın nasıl sona erebileceğine dair de bazı ilginç ipuçları verdi.

Peki Ukrayna savaşı nasıl sona erebilir?

Ukrayna zirveleri

ABD Başkanı Trump'ın Alaska'da Rusya Devlet Başkanı Putin ile yaptığı görüşme, dört günlük yoğun diplomatik görüşmelerin başlangıcı oldu. Trump, Putin'i barış müzakereleri öncesinde ateşkes şartlarını görüşmeye ikna etmeyi umuyordu.

Zirve tam olarak başarısız olmadı. Ancak Alaska'dan gelen görüntüler büyük bir gelişmeye de işaret etmiyordu.

Nitekim daha önceden planlanan öğle yemeği iptal edildi ve her iki taraf da görüşmelerden kayda değer bir sonuç elde edemeden ayrıldı.

Trump ise belki de Ukrayna için en kötü senaryolardan birisinin hayata geçebileeğini açıkladı ve savaşın barış müzakereleriyle eş zamanlı olarak devam edeceğini ve Ukrayna'nın barış karşılığında bazı topraklarından vazgeçmek zorunda kalacağı görüşüne geçti.

Trump ve Zelenskiy arasındaki Beyaz Saray'daki toplantı ise, geçtiğimiz aylarda gerçekleşen ilk toplantılarına göre çok daha sorunsuz geçti.

Belki de Nisan zirvesindeki felaketi önlemek için bir dizi Avrupalı lider de Zelenskiy'e eşlik etti.

Zelenskiy toplantısından çıkan izlenimler, Putin toplantısındaki garip rahatsızlığa kıyasla genel olarak olumluydu. Avrupalı liderler de olayların gidişatı konusunda nispeten iyimser görünüyorlardı.

Toprak değişimi

Ayrıntılar tam olarak netleşmemiş olsa da, önerilen toprak devri muhtemelen Donbass bölgesinin tamamını kapsayacak gibi görünüyor.

Bu bölgenin büyük bir kısmı şu anda Rus askeri işgali altında bulunuyor.

Bu toprağın devri, Ukrayna'nın ağır silahlarla donatılmış ön cephelerden çekilmesini gerektirecek ve bu da şüphesiz olarak büyük bir askeri zayıflık yaratabilir.

Rusya'nın bu taviz karşılığında askeri operasyonları durdurmayı vaat ettiği bildiriliyor ve elbette, toprakların devri Ukrayna'nın Rusya'nın ilerlemesini engellemesini daha da zorlaştıracak.

Diğer yandan Ruslar, hak iddia ettikleri dört bölgeden sadece Herson'un iadesi konusunda bir şart öne sürmemiş gibi görünüyor. Ukrayna anayasa hukuku uyarınca Kiev'in böyle bir taviz vermesi zor olsa da, anlaşma sağlanması durumunda bazı çözüm yolları olabilir.

Güvenlik garantileri

Belki de en şaşırtıcı olanı, Ukrayna'ya yönelik güvenlik garantileri konusunun barış anlaşmasının potansiyel bir dayanağı olarak yeniden gündeme gelmesidir.

Trump, ABD Dışişleri Bakanı Rubio ve baş müzakereci Steve Witkoff, Kiev'in uzun süredir talep ettiği ve Moskova'nın masadan kaldırmaya çalıştığı türden güvenlik garantilerinin oluşturulması olasılığının artık mümkün olduğunu düşünüyor.

Ayrıntılar henüz belirsiz olsa da, bu tür garantiler muhtemelen NATO'nun 5. Maddesi'ndeki garantiye yakın olacak ama tabi olarak gerisinde kalacak.

Bu hedef doğrultusunda ise NATO Genel Sekreteri Rutte'nin yoğun bir diplomasi trafiğine girdiği görülüyor.

ABD Dışişleri Bakanlığı kayankalarına göre ondan fazla ülke Ukrayna'daki güvenlik ittifakına katılmak istiyor ve çoğu asker göndermeye hazır. ABD Dışişleri Bakanı Rubio'nun ise bu hedef doğrultusunda kurulacak olan bir güvenlik grubuna başkanlık etmesi bekleniyor.

Diğer yandan güvenlik mekanizmasının kritik bir bileşeni de, Ukrayna'nın Avrupalı ortakları tarafından finanse edilecek 100 milyar dolarlık silah satışı gibi görünüyor.

Ukrayna Savaşı'nda şimdi ne olacak?

Geçtiğimiz hafta Alaska Zirvesi ile başlayan diplomasi trafiği ve yaşanan gelişmelerin sonuçlarını değerlendirmek şu anda çok zor olsa da, artık barışa giden yolda bir raya girildiği gerçeği artık kabul ediliyor.

Ukrayna'nın destekçilerinin bakış açısından Zelenskiy, savaşı sona erdirme konusundaki kararlılığını etkili bir şekilde gösterdi ve Trump yönetimi en azından çatışmayı tatmin edici bir şekilde sona erdirecek seçenekleri araştırmaya istekli görünüyor.

Tabii ki, Moskova savaşı sürdürmekte ısrar ederse, savaş devam edecek ve Putin'in içgüdüleri ve niyetleri değerlendirilmesi zor olmaya devam edecektir.

Ancak bununla birlikte, üç yıldan fazla bir süredir çözülemeyen bir çatışma için, barışa dair herhangi bir işaret iyi haberdir.