Newsweek: İsrail'in İran'a saldırısı artık kaçınılmaz mı?

ABD'nin önde gelen yayın organlarından Newsweek'de, ABD ve İran arasında durma noktasına gelen nükleer görüşmelerin ve Netanyahu'nun İsrail'e saldırı planlarının olası sonuçlarına dair değerlendirmelerin yapıldığı bir analiz yayınlandı.

İsrail'in askeri tatbikatlarının, durmuş olan diplomatik görüşmelerin ve Suriye ile Lübnan başta olmak üzere bölgedeki vekalet savaşlarına dair son gelişmelerin, tehlikeli bir tırmanışa işaret ettiği tespiti yapılan analizde, sürecin uluslararası güçleri de işin içine çekebilecek bir noktaya doğru ilerlediği tespiti yapıldı.

Analizde ayrıca; sürecin neden bir çatışmaya doğru evrildiğine dair beş başlık altında tespitlere ve öngörülere yer verildi.

İşte Newsweek'de yayınlanan analiz:

İran ve İsrail'den gelen karılıklı tehditler yoğunlaşıyor ve yaşanan son gelişmeler bu iki ülkeyi doğrudan askeri çatışmaya yaklaştırıyor.

İsrail'in askeri tatbikatları, durma noktasına gelen diplomatik görüşmeler ve Suriye ile Lübnan başta olmak üzere bölgedeki vekalet savaşlarına dair gelişmeler, tehlikeli bir tırmanışa işaret ediyor.

Neden Önemli

İran ve İsrail arasında çıkabilecek olası bir tam ölçekli savaş, zaten istikrarsız olan Orta Doğu'yu daha da istikrarsız hale getirecek ve küresel güvenlik için de ciddi sonuçlar doğuracak.

İran'ın füze teknolojisindeki ilerlemeleri ve nükleer zenginleştirme konusundaki geri adım atmayan tutumu, ABD'nin belirlediği kesin sınırlar ve Washington ile Tahran arasında devam eden ancak dura noktasına gelen diplomatik girişimlerler, sorunun askeri bir sürece gittiğini gösteriyor.

Böyle bir çatışma, küresel petrol arzını kesintiye uğratabilir, uluslararası güçleri işin içine çekebilir ve bölgesel istikrarsızlığı derinleştirebilir.

Özellikle beş kritik gösterge, durumun ne kadar kırılgan hale geldiğini ortaya koyuyor.

1. İran'ın artan uranyum ve nükleer kapasitesi

İran'ın, özellikle son dönemde askeri kapasitesini güçlendirmek amacıyla Çin'den katı yakıtlı balistik füzelerin üretiminde kullanılan önemli bir bileşen olan binlerce ton amonyum perklorat sipariş ettiği bildiriliyor.

The Wall Street Journal'a göre, minumum 800 füze üretiminde kullanılabilecek bu malzemelerin önümüzdeki aylarda İran'a teslim edilmesi bekleniyor ve bunların bir kısmı Yemen'deki Husilerin de dahil olduğu İran'a yakın gruplara dağıtılabilir.

Bu satın alma, İran'ın nükleer müzakerelerde füze geliştirme faaliyetlerini sınırlamayı reddederek bölgesel ittifaklarını ve füze cephaneliğini güçlendirme stratejisinin bir parçası gibi görünüyor.

2. İsrail saldırıya hazır

İsrail, devam eden ABD-İran müzakerelerinin sonucuna bağlı olarak, İran'ın nükleer tesislerine olası bir saldırı için aktif olarak hazırlık yapıyor.

İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF), İran hedeflerine karşı çok günlü bir saldırıyı simüle eden kapsamlı askeri tatbikatlar gerçekleştirerek bu hazırlıkların ciddiyetini her geçen gün daha fazla ortaya koyuyor.

İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, sürekli olarak İsrail'in kendini savunma hakkına vurgu yapıyor ve herhangi bir anlaşmanın İran'ın uranyum zenginleştirmesini tamamen engellemesi gerektiğini belirtiyor.

Trump, Netanyahu'ya diplomasi devam ederken bir saldırının “uygunsuz” olacağı konusunda uyarıda bulunurken, görüşmelerin başarısız olması halinde eylemi destekleme olasılığı olduğu belirtiliyor.

3. İran bağlantılı gruplar

İsrail ve İran arasındaki gerginlik, bölgedeki vekil güçler aracılığıyla artıyor.

Geçtiğimiz Çarşamba günü, Suriye topraklarından kimliği belirsiz kişiler tarafından İsrail'e iki füze ateşlendiği iddiasının ardından İsrail, yaklaşık bir ay sonra ilk kez Suriye'ye hava saldırıları düzenledi.

İsrail, Suriye'nin Cumhurbaşkanı Ahmed Eş Şaraa'yı suçlarken, Şam saldırıyı reddetti ve İsrail'in hava saldırıları nedeniyle ağır kayıplar verdiğini açıkladı.

4. Netanyahu'nun siyasi çıkarları

Ülkesinde siyasi zorluklarla karşı karşıya olan Netanyahu için İran'a yapılacak bir saldırı, onun siyasi konumunu güçlendirmek için bir çıkış noktası olabilir.

Netanyahu, “İran tehdidini” güçlü liderlik gerektiren varoluşsal bir zorluk olarak tanımlıyor ve ABD Başkanı Trump'a İran'ın nükleer tesislerini vurmak için baskı yapıyor.

Netanyahu'nun ulusal güvenliğe yaptığı bu vurgu, derin iç bölünmelerin ortasında olan Netanyahu destekçilerinin yeniden birleşmelerine yardımcı olabilir.

Dahası, Netanyahu İran'ın şu anda “”en zayıf durumunda” olduğunu, bu nedenle Tahran toparlanmadan önce İsrail'in saldırması için en uygun zamanın şimdi olduğunu iddia ediyor.

5. İsrail'in izolasyonu

Gazze'deki yıkıcı savaş, İsrail'i dünya sahnesinde giderek daha izole hale getirerek bölgesel konumunu zayıflattı.

Daha önce İsrail ile ilişkiler kuran Arap ülkeleri de bu savaş nedeni ile İsrail ile olan ilşkileri konusunda geri adım attı. Ürdün büyükelçisini geri çağırdı, Türkiye diplomatik ilişkilerini tamamen kesti ve Suudi Arabistan ile normalleşme görüşmeleri çöktü.

Aynı zamanda İran, Rusya ve Çin ile stratejik bağlarını güçlendirdi ve kendisini İsrail'e karşı bölgesel bir denge unsuru olarak konumlandırdı.

İsrail'e yönelik küresel sempati azalırken ve Batılı müttefikler hayal kırıklıklarını dile getirirken, İsrail için böyle bir saldırı, Batı desteğini yeniden arkasına almak anlamına gelebilir.

Bundan sonra ne olacak?

Taraflar arasında askeri hazırlıklar şimdiden başlamış durumda ve kamuoyuna yapılan açıklamalar, özellikle İsrail'in bir saldırı için hazır olduğunu gösteriyor.

İsrailli liderler, İran'ın nükleer programındaki ilerlemenin “kırmızı çizgiyi aştığına” karar verirlerse, tek taraflı olarak harekete geçmeye giderek daha istekli görünüyorlar.

İranlı yetkililer ise uranyum zenginleştirme hakkını savunmaya devam ederken, saldırıya uğramaları halinde misilleme yapacakları uyarısında bulunuyorlar.

İsrail, İran ile artan gerginlikler arasında bir sonraki hamlesini değerlendirirken, önümüzdeki günlerde sert dalgalanmaların olması kuvvetle muhtemel.