Middle East Eye: İsrail, İran'ın nükleer tesislerine saldırabilir mi?

İngiltere merkezli yayın organlarından Middle East Eye'de, İsrail'in İran'a karşı uzun süredir sürdürdüğü saldırı tehdidine dair planlamaların ve olası bir saldırının sonuçlarının değerlendirildiği bir analiz yayınlandı.

Trump'ın İran ile bir nükleer anlaşma için görüşmelerine devam ederken, İsrail'in ise İran'a karşı askeri saldırı tehdidinde bulunmaya devam ettiğine dikkat çekilen analizde, İsrail Başbakanı Netanyahu'nun Mayıs ayında ABD'ye İran'a karşı saldırı planlarını sunduğu belirtildi.

Analizde ayrıca; olası bir saldırı durumunda ABD'nin tavrının ve savaşın sonuçlarının değerlendirildiği uzman görüşlerine yer verildi.

İşte Middle East Eye'de yayınlanan analiz:

Trump yönetimi Tahran ile bir nükleer anlaşma müzakere etmeye çalışırken İsrail İran'a karşı uzun süredir bir askeri saldırı tehdidinde bulunuyor.

Ancak mevcut ve eski ABD'li ve İsrailli yetkililer İsrail'in blöfünün artık bayatladığını ve Trump'ın görüşmeler devam ederken Netanyahu'yu kendi çizgisine çekmeye zorladığını ifade ediyor.

Bir yandan ise, mevcut ve eski ABD'li yetkililer, ABD'nin İsrail'in İran'ı tek taraflı olarak bombalamasını engellemek için yapabileceği çok az şey olduğunu söylüyor.

Askeri uzmanlara göre; diğer ABD müttefiklerinin aksine, İsrail böyle bir operasyon için Amerikan istihbaratına daha az bağımlı, özellikle de on yıllardır faaliyet gösterdiği, bilim adamlarına ve üst düzey yetkililere suikast düzenlediği İran'da bu konuda daha rahat hareket edebilir.

MEE'ye konuşan üst düzey bir ABD'li yetkili, Trump yönetiminin İsrail'in kendileriyle paylaştığı ve Amerika'nın doğrudan müdahalesi olmadan İran'ın nükleer programına karşı tek taraflı saldırıları öngören planlardan etkilendiklerini belirtti.

Yetkilinin verdiği bilgilere göre; planlar Nisan ve Mayıs aylarında CIA direktörü John Ratcliffe ile görüşüldü.

ABD'li yetkili ayrıca, Hedef Sistem Analizi adı verilen ve orduların daha büyük bir ana hedefi destekleyen belirli düğüm noktalarına saldırmayı değerlendirdiği bir sürece atıfta bulunarak;

“İsrailliler İran'ın nükleer tesislerini destekleyen su temini ve elektrik üretimi gibi her şeyi tespit etmiş durumdalar”

ifadelerini kullandı.

Yetkiliye göre İsrail de siber saldırılarla hassas askeri saldırıları birleştirmeyi tartışıyor ve bunu yapabileceğine dair planlamaları ABD yönetimine iletti.

İsrailli ve ABD'li yetkililer, İsrail'in Ekim ve Nisan 2024'te Tahran'a düzenlediği benzeri görülmemiş saldırılar sırasında Rus yapımı S-300 sistemleri gibi İran'ın karadan havaya füzelerinin ve radarlarının çoğunu devre dışı bıraktığını belirtiyor.

"Netanyahu Trump'tan açıkça korkuyor"

İran'ın nükleer tesisleri Natanz çölünde ve Fordov adlı bir dağın içindeki müstahkem sığınakların derinliklerine gömülü bulunuyor.

Savunma uzmanları İsrail'in İran'ın tesislerini tek başına bombalamaktan kaçınmasının bir nedeninin ABD'nin Diego Garcia askeri üssünde konuşlandırdığı B-2 hayalet bombardıman uçaklarından ve savaş uçaklarının bu tesislere atabileceği 30.000 lb GBU-57 sığınak bombalarından yoksun olmaları olduğunu söylüyor.

Ancak mevcut ve eski yetkililer İsrail'in saldırmak istemesi halinde başka seçenekleri olduğunu belirtiyor.

Uzmanlara göre saldırılar muhtemelen balistik füze saldırılarını ve 2.000 lb'lik hassas bombalar atan F-35 hayalet savaş uçakları ile 4.000 lb'lik GBU-28 bombaları atan F-15'lerin bir kombinasyonunu içerecek.

Carnegie Endowment for International Peace'de kıdemli araştırmacı olarak görev yapan ABD'li eski Orta Doğu müzakerecisi Aaron David Miller ise, Trump'ın 2015'te imzalanan nükleer anlaşmadan tek taraflı olarak çekildiği ve İran'ın da buna uranyum zenginleştirme faaliyetlerini artırarak karşılık verdiği 2018'den bu yana geçen süreye atıfta bulunarak;

“Sekiz yıl boyunca İran'ın nükleer programının İsrail tarafından nükleer tesislerine yönelik büyük bir saldırı olmaksızın kısıtlanmadığı bir ortamda yaşadık. Bu bana İsrail'in tek taraflı bir saldırısının riskli ve sonuçlarının belirsiz olduğunu söylüyor.”

değerlendirmesinde bulundu.

Eski bir İsrailli diplomat olan Alon Pinkas ise, Netanyahu'nun İran'ı vurma konusundaki en büyük çekincesinin ABD Başkanı Donald Trump olduğunu belirtti.

Mayıs ayında Trump, Netanyahu'ya nükleer programı konusunda “çözüme çok yaklaştığımıza” inandığı İran'a saldırmanın “uygunsuz” olacağını söylediğini belirtti.

Pinkas “Netanyahu Trump'tan çok korkuyor” dedi ve ekledi;

“Eğer Trump, İsrail'in İran'a kendi isteğini hiçe sayarak saldırdığı sonucuna varırsa, İsrail'i İran'ın misillemesiyle baş başa bırakabilir. Netanyahu'nun düşündüğü de bu.”

değerlendirmesinde bulundu.

Analistler ve eski yetkililer, Netanyahu'nun tek taraflı bir askeri saldırının ardından Amerika'nın nasıl bir destek sağlayacağını düşündüğünü ve bunun kilit önem taşıdığını belirtiyor.

Uzmanlara göre ayrıca, Trump'ın değişken yönetim tarzı, İsrail'in bir meydan okuma eylemine nasıl karşılık vereceğini tahmin etmeyi de zorlaştırıyor.