Newsweek: Rusya ve Ukrayna, İstanbul görüşmelerinde hangi şartları sundu?

ABD'nin önde gelen yayın organlarından Newsweek'de Rusya ve Ukrayna arasında İstanbul'da gerçekleşen ikinci tur görüşmelerin arka planına dair gelişmelerin değerlendirildiği bir analiz yayınlandı.

Rus ve Ukraynalı temsilcilerin ikinci tur olarak adlandırılan İstanbul görüşmelerinde kendi pozisyonlarını yazılı olarak birbirlerine ilettiklerine dikkat çekilen analizde, tarafların sahadaki gerçekliğe göre şartlarını güncelleyecekleri bir döneme girildiğine ve diplomasi konusunda artık daha yüksek seslerin çıktığı tespiti yapıldı.

Analizde ayrıca, tarafların talepleri karşısında diğer aktörlerin ve ABD Başkanı Trump'ın olası tepkilerine dair de öngörülere yer verildi.

İşte Newsweek'de yayınlanan analiz:

2 Haziran'da, Rus ve Ukraynalı temsilciler, geçtiğimiz günlerde ikinci tur barış görüşmeleri için Türkiye'nin İstanbul kentinde bir araya geldi.

Geçen ay yapılan ilk tur, her iki tarafın da tutukluları serbest bırakma konusunda anlaşmaya varılması dışında pek bir ilerleme kaydedilmeden 90 dakika sonra sona ermiş ve ateşkesin sağlanması, Ukrayna'nın gelecekteki dış politika rotası ve Ukrayna'daki Rus askeri güçlerinin durumu gibi tüm önemli siyasi konular daha sonraki bir tarihe ertelenmişti.

Bu defaki görüşmeler ise biraz daha olumlu ama benzer gelişmelerle sonuçlandı.

Kiev'in savaşın başlamasından bu yana Rusya içinde gerçekleştirdiği en etkileyici drone saldırısından bir gün sonra gerçekleşen görüşmelerde, Moskova yine uzlaşma havasında değildi.

Ukraynalılar ve Ruslar, tüm yaralı savaş esirlerinin ve 25 yaşın altındaki kişilerin serbest bırakılması için çalışacaklarına söz vererek görüşmelerden ayrıldılar. Ancak, bunun gerçekleştirilmesi için bir zaman çizelgesi belirtilmedi.

Müzakerelerin içeriğinin, bundan sonra daha da karmaşık olacağı aşikar.

Zira Ukrayna ve Rusya heyetleri, kendi pozisyonlarını yazılı olarak birbirlerine ilettiler ve bu da pazarlıkların başladığını göstermesi açısından iyi haber olarak kabul edilebilir.

Ancak bu durumda kötü haberler iyi haberleri gölgede bırakıyor ve görünen o ki; iki taraf da maksimalist hedeflerine sadık kalıyor.

Sahadaki gelişmelere göre, müzakereler ilerledikçe bu durum değişebilir. Ya da yine sahadaki gelişmelere göre, tüm diplomatik yapı çökebilir.

Ukrayna'nın teklifi ne oldu?

Reuters'a göre, Ukrayna'nın Rusya'ya sunduğu barış planı, ABD ve diğer üçüncü taraflarca denetlenecek 30 günlük bir tam ateşkes süreci ile başlayacak.

Esir değişimi ve savaş sırasında kaçırılan Ukraynalı çocukların geri gönderilmesi gibi güven artırıcı adımlar ise bir sonraki aşama da olacak.

Ukrayna'nın teklifine göre nihai barış anlaşması ise, Rusya'nın saldırganlığının sona ereceğine dair güvence vermesinin ardından dış destekli güvenlik garantileri ile sağlanacak.

Teklife göre ayrıca, anlaşma başarıyla uygulanırsa Rusya ekonomisine yönelik yaptırımlar kaldırılacak, ancak dondurulmuş Rus varlıkları Ukrayna'nın çatışma sonrası yeniden inşası için ayrılmaya devam edecek.

Rusya'nın teklifi ne oldu?

Rusya da kendi şartlarını ortaya koydu.

Rusya'nın şartları ilk olarak, ateşkesin başlamasından önce Ukrayna ordusunun Donetsk, Luhansk, Herson ve Zaporizhzhia'dan tamamen çekilmesini talep ediyor.

Bu, Moskova'nın güç kullanarak elde edemediği toprak tavizlerini elde etmek için bir taktik olarak yorumlanabilir.

Rusya'ya göre ayrıca, Ukrayna'nın askeri ittifaklara katılması yasaklanacak ve yabancı askerler ve altyapı konusunda çalışacak olsa bile askeri unsurların ülkeye girişleri yasaklanacak.

Ukrayna'nın askeri gücü sınırlandırılacak, Rusya'ya yönelik tüm batı yaptırımları kaldırılacak ve her iki taraf da mali tazminat taleplerinden vazgeçecek.

Sonuç

İki tarafın maddelerinin hiçbiri şaşırtıcı değil. Zira; Ukraynalı ve Rus yetkililer bu talepleri daha önce de dile getirdi.

Ancak Zelenskiy, Avrupa'daki müttefikleri ve muhtemelen Trump yönetiminin transatlantik dostu bazı üyeleri, Rusya'nın tüm bu isteklerini, geleceğe dönük olarak kötü bir alamet olarak göreceklerdir.

Şu anda en büyük soru, diplomasinin bundan sonra nereye gideceği.

Bu sorunun cevabı ise; Ukrayna ve Rusya tarafından sunulan tekliflerin, yüksek riskli müzakerelerde sıklıkla gördüğümüz tipik açılış teklifleri mi, yoksa kamuoyuna yönelik ültimatomlar mı olduğuna bağlı olacak.

Başka bir deyişle, taraflar gerçek diplomasinin ilk aşamasında mı, yoksa mevcut ikili görüşmeleri odadaki fili, yani Başkan Donald Trump'ı ikna etmek için mi kullanıyorlar?

İlk durum söz konusuysa, en azından çatışmayı sona erdirecek bir çözüm sürecine girildiği kabul edilebilir. Ancak ikinci durum söz konusuysa, Trump sonunda bu maskaralıktan bıkacak, havlu atacak ve taraflar sonuna kadar savaşmak zorunda kalacaktır.